Bài thơ Câu cá mùa thu là một bài thơ tả cảnh ngụ tình đặc sắc của Nguyễn Khuyến. Cảnh sắc mùa thu quê hương được miêu tả bằng những gam màu đậm nhạt, nét vẽ xa gần tinh tế gợi cảm. Âm thanh của tiếng lá rơi đưa vèo trong làn gió thu, tiếng cá đớp động chân bèo - đó là tiếng thu dân dã, thân thuộc của đồng quê đã khơi gợi trong lòng chúng ta bao hoài niệm đẹp về quê hương đất nước.

Thơ là sự cách điệu tâm hồn, Nguyễn Khuyến yêu thiên nhiên mùa thu, yêu cảnh sắc đồng quê với tất cả tình đồng quê nồng hậu. Ông là nhà thơ của làng cảnh Việt Nam. Đọc Thu điếu, Thu ẩm, Thu vịnh, chúng ta thêm yêu quê hương, thêm yêu xóm thôn, đồng nội, đất nước. Với Nguyễn Khuyến, tả mùa thu, yêu mùa thu đẹp cũng là yêu quê hương đất nước. Nguyễn Khuyến là nhà thơ kiệt xuất đã chiếm một địa vị vẻ vang trong nền thơ ca cổ điển Việt Nam.

  Mùa thu là một đề tài bất tận trong thi ca. Đã có rất nhieuf những nhà văn chọn đề tài này để viết nên những thi phẩm cho mình. Trong đó có Nguyễn khuyến trong chùm thơ thu. Bức tranh thiên nhiên mùa thu tuyệt đẹp và tâm trạng của mình được tác giả gửi gắm qua bài thơ câu cá mùa thu. Cảnh thu trong bài thơ là cảnh đẹp được tác giả cảm nhận từ nhiều góc nhìn khác nhau: từ gần đến xa, từ thấp lên cao,... Điều này đã góp phần làm cho cảnh đẹp của mùa thu sinh động hơn. Tất cả mọi cảnh vật như được nhuốm một màu thu, từ ao thu, bầu trời thu rồi đến đường thôn ngõ xóm cũng thu. Hồn thu, cảnh thu đã bao trùm lên khắp ngôi làng ở vùng quê đồng bằng Bắc bộ. Giũa cannhr đất trời như vậy, hiện lên một hình ảnh khác biệt, đó chính là cảnh câu cá. Cảnh câu ca này chính là một bức tranh chấm phá giữa nên của đất trời. Nhưng bức tranh này lại đượm buôn, khi không có con người, sự vật cũng tĩnh lặng. Không chỉ có cảnh vật, chính con người trong bức tranh thu ấy cũng rơi vào trạng thái im ắng đến lạ thường. Qua bài thơ ta có thể thấy tình yêu thiên nhiên và một tâm hồn nhạy cảm góp phân xây nên những hồn thơ đậm chất Việt Nam.