Ai là con cháu Rồng Tiên

Tháng hai nhớ hội Trường Yên mà về

Về thăm đất cũ Đinh, Lê

Non xanh nước biếc bốn bề như xưa”

Ninh Bình, miền đất cố đô Hoa Lư ngày trước, nổi tiếng với nhiều nét đẹp văn hóa, thiên nhiên đặc sắc, lưu giữ những giá trị lịch sử trường tồn như khu di tích chùa bái đính, di sản văn hóa thiên nhiên Tràng An,…. Một trong số đó phải kể đến cố đô Hoa Lư.

Cố đô Hoa Lư là một vùng đất thuộc xã Trường Yên, huyện Hoa Lư, tỉnh Ninh Bình ngày nay.

Hiện nay, cố đô Hoa Lư được quy hoạch nằm trong quần thể danh thắng Trường An – một trong những điểm đến hấp dẫn chẳng kém gì những địa điểm du lịch đẹp nhất Hà Nội. Theo sử xưa chép lại, sau khi dẹp loạn 12 sứ quân, thống nhất giang sơn, Đinh Bộ Lĩnh lên ngôi hoàng đế đã chọn đóng đô ở Hoa Lư. Sở dĩ Đinh Bộ Lĩnh chọn Hoa Lư là nơi xây dựng kinh thành bởi trước hết đây chính là quê hương của ông. Bên cạnh đó, Hoa Lư là một vùng đất có địa thế rất đẹp, non nước hữu tình, có thế núi – sông đan xen rất thuận lợi để phát triển quân sự. Sử sách còn ghi lại mô tả đặc điểm của vùng đất Hoa Lư xưa: “Hoa Lư là nơi núi non trùng điệp. Núi trong sông, sông trong núi. Căn cứ thủy bộ rất thuận tiện. Sau lưng là rừng, trước mặt là đồng bằng, xa nữa là biển cả... Nơi đây non sông tráng lệ, phong thủy hài hòa, xứng đáng chọn để dựng đô được.” Như vậy, Đinh Bộ Lĩnh không chỉ là người có tài dụng binh mà còn rất sáng suốt và tinh tế trong việc xây dựng kinh thành. Hoa Lư xưa được xây dựng nguy nga, tráng lệ. Người xưa còn ví kinh đô Hoa Lư giống như thành Tràng An, Trung Quốc thời bấy giờ. Bên cạnh đó, Đinh Hoàng đế cũng rất chú trọng xây dựng kinh thành với các tuyến phòng ngự phòng có biến binh đao.

  Kinh thành Hoa Lư xưa rộng khoảng 300ha và được chia thành các khu khác như Thành Ngoại, Thành Nội và Thành Nam… Bên cạnh đó Đinh Bộ Lĩnh cũng tận dụng lợi thế các núi đá vòng cung hùng vĩ để vừa làm cảnh quan vừa làm tuyến phòng thủ vững chắc. Về kiến trúc cung điện Hoa Lư (nội cung của Vua) nhiều nhà nghiên cứu cho rằng diện mạo cố đô xưa rất lộng lẫy và sang trọng với các thành quách kiên cố và lối trang trí rất cầu kì và tinh xảo. Các dấu tích còn sót lại ở cố đô Hoa Lư cho thấy nền kiến trúc – nghệ thuật thời bấy giờ vô cùng phát triển với đặc trưng riêng biệt – đơn giản nhưng tinh tế, khỏe khoắn. Bắt đầu từ nhà Lý, năm 1010 vua Lý Công Uẩn đã cho dời đô ra Thăng Long. Từ đó kinh thành Hoa Lư trở thành cố đô với dấu ấn 42 năm của nước Đại Cồ Việt. Tuy nhiên các vua sau này vẫn cho trùng tu, xây dựng nhiều công trình tại cố đô Hoa Lư.

  Đặc biệt nhất, tại đây vẫn còn hai di tích là đền vua Đinh và đền vua Lê. Đây là hai di tích được xây dựng vào khoảng thế kỷ 17 với nghệ thuật điêu khắc trên gỗ đá vô cùng kì công và đặc sắc. Con đường vào đền vua Đinh dẫn du khách đi dưới tán những hàng cây phượng vĩ ven đường. Người ta gọi Hoa Lư là kinh thành đá và đền vua Đinh, vua Lê cũng sử dụng nhiều chất liệu từ đá. Ví dụ như khi bước vào sân đền, du khách sẽ thấy long sàn bằng đá tảng và hai con nghê chầu cũng được tạc bằng đá xanh nguyên khối. Vào hậu cung, du khách sẽ thấy tượng thờ vua Đinh được đúc bằng đồng đặt trên tảng đá xanh. Đền vua Lê nằm cách đền vua Đinh 50m cũng cùng chung cấu trúc như thế. Cách đền vua Lê 200 m, là chùa Nhất Trụ, được xây từ đời vua Lê Đại Hành, trước cửa chùa có cột đá, cao 4,16 m hình tám cạnh, khắc bài kinh Lăng Nghiêm do nhà vua làm để dâng nhà Phật. Nằm ngay cạnh là khu di tích gắn liền với câu chuyện của công chúa thứ ba của vua Đinh Tiên Hoàng đã nhảy xuống giếng tự vẫn chứ không theo chồng phản tặc chống lại vua cha. Ngôi đền này thờ cô công chúa ấy.

  Vào ngày 8/3 – 10/3 hàng năm là thời điểm diễn ra lễ hội truyền thống cố đô Hoa Lư nhằm tôn vinh các vị vua và anh hùng dân tộc đã xây dựng và phát triển nên kinh đô Hoa Lư, lập ra nhà nước Đại Cồ Việt vào thế kỉ X. Lễ hội Cố đô Hoa Lư bao gồm 2 phần: phần lễ và phần hội. Bên cạnh phần lễ thì phần hội với các trò chơi đậm nét truyền thống như đua thuyền, đấu vật, hát chèo… được diễn ra trong không khí vô cùng tưng bừng, náo nhiệt.

   Hoa Lư Ninh Bình là địa điểm du lịch tâm linh, vì thế khi đến đây bạn cần phải ăn mặc lịch sự, kín đáo. Đến thăm đền vua Đinh, vua Lê các bạn cần phải nhẹ nhàng trật tự để giữ gìn sự tôn nghiêm cũng như thắp hương để tỏ lòng thành kính với các vị vua đã có công với nước. Cần phải tuân thủ theo sự hướng dẫn của ban quản lý di tích hoặc hướng dẫn viên nếu đi theo đoàn. Phải vứt rác đúng nơi quy định, không được xả rác bừa bãi. Nếu tự đi thì bạn nên xem trước bản đồ để thuận tiện hơn cho chuyến hành trình khám phá của mình. Các bạn có thể trực tiếp trò chuyện với các cụ trong ban quản lý di tích đền để tìm hiểu sâu hơn về lịch sử, giá trị văn hóa, kiến trúc… của khu di tích.

  Nếu muốn được tận mắt ngắm nghía, chiêm ngưỡng những công trình vô cùng có giá trị lịch sử cũng như giá trị kiến trúc thì hãy mau tới với cố đô Hoa Lư Ninh Bình-một công trình mang ý nghĩa lịch sử hết sức lớn láo mà thế hệ cha ông ta đã bỏ công gìn giữ và bảo tồn đến tận bây giờ. Hãy cùng về nơi đây để thăm lại cố đô xưa, sống lại với những giây phút hào hùng của lịch sử dân tộc.

Nằm trên địa bàn 15 xã giáp ranh thuộc 3 tỉnh Ninh Bình, Thanh Hoá, Hoà Bình, Vườn Quốc gia Cúc Phương nổi lên như một “hòn ngọc xanh” giữa một vùng dân cư đông đúc bao bọc xung quanh. Vườn quốc gia Cúc Phương – nơi còn lưu giữ được một hệ sinh thái với quần thể động, thực vật vô cùng phong phú và đa dạng, với những giá trị văn hóa lịch sử, độc đáo của cộng đồng người Mường bản địa, cùng cảnh quan thiên nhiên hùng vỹ. Nhờ đó, từ lâu Cúc Phương là điểm đến nổi tiếng được du khách trong nước và quốc tế lựa chọn.Vườn quốc gia Cúc Phương được thành lập năm 1962, là Vườn đầu tiên trong hệ thống các Vườn quốc gia  và Khu bảo tồn thiên nhiên của Việt Nam. Trong suốt quá trình thành lập và phát triển VQG Cúc Phương, người dân xã Cúc Phương nói riêng và đồng bào các xã giáp ranh nói chung luôn sát cánh cùng VQG Cúc Phương để bảo vệ rừng, bảo vệ “kho báu” của tổ quốc, gìn giữ và phát huy giá trị văn hóa bản địa. Cộng đồng các dân tộc 14 xã vùng đệm rừng Cúc Phương có đến 86% là đồng bào dân tộc Mường, với nét văn hóa mang đậm bản sắc, gắn liền với nền văn hóa Hòa Bình ra đời cách đây hàng ngàn năm.Việc bảo tồn tài nguyên thiên nhiên gắn kết chặt chẽ với bảo tồn những giá trị văn hóa bản địa đặc sắc đó chính là những yếu tố tạo nên sự hấp dẫn du khách trong nước và quốc tế. Nhờ thế mà Cúc Phương tiếp tục xứng đáng với danh hiệu “Vườn quốc gia hàng đầu châu á” hai năm liền (2019, 2020) do World Travel Awards (Giải thưởng du lịch Thế giới) bình chọn.Những du khách ưa vận động di chuyển, chọn tuyến đi bộ xuyên rừng, vượt qua, những dốc đá, những cây đại thụ ngàn năm tham quan các bản làng Mường sinh sống quanh vùng đệm của Vườn quốc gia. Tuyến ngủ lại bản Mường, du khách sẽ có buổi tối tìm hiểu nét văn hóa bản địa, chương trình văn nghệ dân tộc, thưởng thức các món ẩm thực đặc trưng cùng men rượu nồng của dân tộc Mường,…sẽ đưa du khách chìm vào giấc ngủ êm đềm trên ngôi nhà sàn truyền thống.Còn những du khách yêu thích động vật hoang dã thì có tuyến tìm hiểu công tác cứu hộ, bảo tồn, chăm sóc các loài linh trưởng quý hiếm; các loài rùa cạn và rùa nước ngọt; các loài hươu, nai, chim; các loài thú ăn thịt và tê tê. Yêu thích lịch sử văn hóa có tuyến tham quan đình Quèn lá, đình Mống – di tích lịch sử, nơi thành lập Đại Đoàn đồng bằng.

Tháng tư, tháng năm cũng là thời điểm đẹp nhất trong năm khi về với rừng đại ngàn Cúc Phương. Bởi, đây là giai đoạn bướm thôi ngủ đông, chợt tỉnh giấc sau những cơn mưa, hàng vạn vạn con bướm đủ màu sắc đồng loạt bay ra đón những tia nắng đầu mùa hạ. Chúng thoải thê thêu dệt lên những cành cây, đám lá, quấy quyện lên tóc, lên vai các du khách. Đến chiều tối, du khách lại được chiêm ngưỡng không gian đẹp ảo diệu, đầy mê bởi hàng triệu con đom đóm thi nhau khoe sắc, nhảy múa…Mang trong mình vẻ đẹp nguyên sơ, hùng vĩ mà mẹ thiên nhiên ban tặng, vẻ đẹp Cúc Phương có sức hấp dẫn mời gọi khách du lịch. Nhờ đó, hàng năm, Vườn quốc gia Cúc Phương đón từ 100 đến 120 nghìn lượt du khách, học sinh, sinh viên các nhà khoa học tới du lịch, học tập nghiên cứu.Cúc Phương tự hào là một trong những Vườn quốc gia có truyền thống và thành tích hàng đầu trong khối các Vườn quốc gia và khu bảo tồn thiên nhiên của Việt Nam, phấn đấu giữ vững danh hiệu “Vườn quốc gia hàng đầu châu á” đã được Giải thưởng du lịch Thế giới trao tặng.