Chuyện kể rằng ngày xưa, từ thuở hồng hoang, vị vua đầu tiên của Lạc Việt đã chăm lo cho đời sống của nhân dân. Năm nào ngày cũng cùng quần thần lập đàn cầu cho mưa thuận, gió hòa vì thế đối với ngài, thần núi non, thần đất đai, thần nông nghiệp là những vị thần đáng kính. Đến đời Hùng Vương thứ 18, một vị vua anh minh và nổi tiếng là thương yêu con gái của mình. Vì thế, nhà vua quyết định không thể chọn một chàng rể bình thường, phải là một chàng rễ tài đức vẹn toàn thì mới sánh duyên với Mị Nương. Vua Hùng mở đại hội chiêu quân cho con gái. Đại hội diễn ra suốt 7 ngày 7đêm khiến cho cả một kinh đô trở nên náo nhiệt. Tất cả các con quan đại thần, đến những chàng trai tuấn tú đều cầu mong sao mình lọt được vào mắt xanh của nàng công chúa và sự khó tính của nhà vua. Các bộ lạc chư hầu cũng đến với rất nhiều sín lễ mà vua vẫn chưa hài lòng. Đêm trước ngày thứ 7, vua Hùng nằm mộng thấy một con rồng lớn đang trong cơn bão. Sáng hôm sau, có hai người rất đặcbiệt ra mắt vua, một chàng đến từ miền núi cao vút với bạt ngàn rừng cây xanh thẳm,một chàng đến từ đại dương mênh mông với sóng nước muôn trùng. Người chưa vào chánh điện thì khí thế đã lan đến vườn sau. Ánh hào quang sáng lấp lánh làm hai quần thần đứng chầu chói mắt. Chàng trai thứ nhất mặc tấm áo chéo hình da thú,đầu chàng ta búi cao, xung quanh búi tóc là hoa lá của rừng già. Cổ chàng đeo 7 chiếc răng nanh của các con vật dữ trên núi. Khi chàng cúi chào nhà vua, người ta thấy những bắp thịt trên cánh tay nổi lên cuồn cuộn dưới làn da nâu rắn chắc. Chàng trai thứ hai bước vào với gương mặt tự hào của vị thần biển cả. Trên mình người thứ hai khoác một tấm áo hình rồng với hàng vạn vảy bạc óng ánh, cổ đeo vòng ngọc hình thù các loại rắn, kì đà sống ở đáy sông. Cả triều đình đang xôn xao bỗng im lặng lạ thường, chỉ có tiếng của vua Hùng:

• Hai chàng trai trẻ tuổi, hãy cho ta biết các khanh là ai?

• Hai người lần lượt trả lời:

  • Ta là Sơn Tinh, là vua của núi rừng, nơi của ta ở có mây phủ quanh năm, thần dân của ta là muôn loài thú quý.
  • Còn ta là Thủy Tinh, ta ngự trị một vùng biển rộng đến nổi dù chiếc thuyền to đến mấy đi mấy năm trời vẫn không thể vào bờ. Thần dân của ta là hàng triệu loài thủy quái dưới nước.

  Để cho mọi người thấy tài nghệ của mình, hai chàng thi nhau hóa phép thì bao nhiêu cảnh lạ đột nhiên hiện ra trước mắt. Sơn Tinh chỉ tay về hướng đông, hướng đông mọc lên từng đồi bãi, chỉ tay về hướng tây, hướng tây mọc lên những cánh rừng xanh. Mọi người chưa hết ngạc nhiên thì Thần nước đã vung tay về hướng bắc, nơi đây đang nắng cháy thì bỗng nổi trận mưa dông, vung tay về hướng nam thình lình một cơn bão lớn làm rung chuyển đất trời.

  Nhà vua vừa mừng vì tìm được rễ quý nhưng lại vừa lo vì ngày lại chỉ có một người con gái. Hùng Vương thoáng chút suy nghĩ “chẳng biết đây là phúc của ta hay là họa của toàn dân, chuyện đến nước này thì chỉ có thể dựa vào ý trời vậy”. Nghĩ đến đây, Hùng Vương ra lệnh:

  • Thôi được rồi, ta khen cho hai chàng đều tài giỏi, xứng đáng là vua của núi rừng, biển cả, xứng đáng là con rễ của ta. Nhưng…ta chỉ có một cô gái chưa chồng là Mị Nương, cũng chỉ có mình nó xứng đang với hai người…

Nói đến đây, vua thở dài rồi tuyên bố:

• Ta sẽ thuận theo ý trời để chọn một người phù hợp, ngày mai, ai đem sín lễ đến sớm nhất sẽ được rước Mị Nương. Sín lễ bao gồm: Một trăm ván cơm nếp, một trăm nệp bánh chưng. Voi chín ngà, gà chín cựa, ngựa chín hồng mao.

Hai chàng trai cúi đầu chào Hùng Vương rồi nhanh chóng cưỡi gió, đạp mây về tìm sín lễ. Sơn Tinh nhận ra ý tứ của vua Hùng khi chọn những món lễ vật thuộc quyền ngự trị của chàng. Vì thế mà dù có hiếm gặp chàng cũng tìm ra nhanh chóng và đầy đủ mọi thứ. Còn về phần Thủy Tinh, chàng thầm trách vua Hùng đã không chọn bàu ngư, vi cá hay kể cả thuồng luồng thì chàng cũng dễ dàng tìm thấy. Sáng sớm hôm sau, khi người canh cổng thành vừa thức dậy đã thấy một đoàn tùy tùng của Sơn Tinh đứng trước điện với những món sín lễ xin rước Mị Nương. Thế là người đẹp về với chồng ở vùng sơn cước trong sự hài lòng của vua cha. Thủy Tinh đến sau, không cưới được vợ lại còn mất mặt với thần dân nên càng tức giận hơn. Sự ghen tức của loài thủy quái khiến nhân dân một phen khổ cực. Thủy Tinh gọi mưa đến. Một trận cuồng phong bắt đầu xuất hiện, đất trời tối mịt, sấm chớp vạch những đường hun hãn trên bầu trời và khiến người khác phải run sợ.Mưa mỗi lúc to hơn, giông mạnh hơn và nước từ đâu dâng lên cuồn cuộn. Sơn Tinh vừa đưa vợ về kịp non cao đã quay trở lại kinh đô đấu cùng cơn giông bão. Chàng chẳng hề nao núng, Chàng dời từng ngọn núi cao đến những vùng thấp, lấy đất xây thành lũy thành vững chắc để chặn nước lũ. Nước dâng đến đâu, núi mọc đến đấy, cây rừng cũng chen nhau chắn dòng nước xoáy. Thành Phong Châu bấy giờ như mặt biển, Sơn Tinh cho voi, ngựa xuống để đưa người dân di dời lên vùng cao. Ròng rã như thế suốt cả tháng trời thì cuối cùng thần nước cũng mỏi mệt đành rút quân về. Tuy vậy, oán thù sâu đậm chưa thể thắng được Sơn Tinh nên Thủy Tinh năm nào cũng đợi chờ thời cơ đến trả thù.

Từ đấy mãi đến bây giờ câu chuyện về hai chàng Sơn Tinh, Thủy Tinh vẫn tiếp tục diễn ra và có lẽ chẳng đời nào kết thúc. Cuộc đọ sức giữa thần núi và thần nước chính là câu chuyện của nhân dân chống lại thiên tai, bão lũ đến hàng năm. Câu chuyện nhắc nhở con người đừng xem thường tác hại của thiên tai mà hãy cùng nhau chung tay bảo vệ môi trường, xây dựng hệ thống đê điều, kiên cố nhà cửa để đối phó với những cơn thịnh nộ của đất trời.

Ngày xưa, ở vương quốc Lạc Việt, nay là phương Bắc nước ta, có một vị thần rồng tên là Lạc Long Quân, là con của thần Long Nữ. Thần của cơ thể rồng, sức khỏe không thể phá vỡ, và vô số điều kỳ diệu. Các vị thần thường sống dưới nước, nhưng họ cũng du hành trên cạn để chiến đấu với quỷ dữ, cứu trợ nhân loại và dạy họ cách trồng trọt ...

Âu Cơ thuộc tộc Thần Nông thời bấy giờ sống ở vùng núi cao phía Bắc. Cô đến thăm vì nghe nói vùng Lạc Việt có rất nhiều loài hoa và thảo mộc khác thường. Lạc Long Quân đã ở đó khi cô gặp anh. Họ yêu nhau, kết hôn và sống trong điền trang tại điện Long Trang. Không lâu sau đó, cô có thai. Kỳ lạ làm sao khi cô sinh ra, cô lại sinh ra một cái bao chứa hàng trăm quả trứng, mỗi quả trứng nở ra một trăm đứa con trai lộng lẫy lạ thường. Đàn con không cần bú mớm, nhưng dù sao chúng cũng phát triển với tốc độ chóng mặt, khỏe mạnh như hung thần. Lạc Long Quân và Âu Cơ cực lạc, ngược lại, Lạc Long Quân sống ở dưới nước. Một ngày nọ anh phải xa vợ con trở về thủy cung. Âu Cơ quằn quại một mình, đứa con thơ ấp ủ trong lòng một nỗi buồn mong chờ. Một ngày nọ, cô ấy phàn nàn với người bạn đời của mình:

- Tại sao chàng lại ruồng bỏ vợ lẽ, bỏ các con theo nàng?

Lạc Long Quân tỏ ra tiếc nuối:
- Tôi là rồng, nên tôi quen sống ở vùng nước sâu; cô ấy là một nàng tiên, vì vậy cô ấy đã quen với việc sống trên bầu trời. Người trên cạn và người dưới nước có tính cách và hành vi khá khác biệt, khiến việc chung sống lâu dài trở nên khó khăn. Nay ta đem năm mươi con xuống biển, nàng đem năm mươi con lên núi, chia nhau cai quản đất đai, giúp đỡ nhau khi hoạn nạn.

Âu Cơ đến đồng vắng với năm mươi thanh niên. Con cả của Âu Cơ lên ​​ngôi, lấy hiệu là Hùng Vương, đổi tên nước là Văn Lang, đặt Phong Châu làm kinh đô. Các tướng sĩ, văn võ thiếu tướng tại triều đình. Lang là tên con trai, còn Mị Nương là tên con gái. Khi cha mất, con trai cả được thừa kế ngai vàng. Mười đời Vua Hùng đã trị vì bờ cõi theo phương thức này, không thay đổi quốc hiệu là Vua Hùng.Từ đó, con cháu vua Hùng tự xưng  là con Rồng cháu Tiên.

Đó là truyền thuyết giải thích sự khởi đầu của nước ta. Bản tường thuật cũng giải thích chi tiết hơn về hai thuật ngữ thiêng liêng "đồng bào" (trong cùng một gói). Loài Tiên Rồng của chúng ta là điều mà chúng ta rất tự hào. Càng tự hào hơn về tình anh em dân tộc Việt Nam.