**KINH TẾ:

*Nông nghiệp:

- Đàng Ngoài:

+ Nền kinh tế bị tàn phá 1 cách nghiêm trọng

+ Chính quyền không quan tâm đến sản xuất nông nghiệp

+ Ruộng đất bị bỏ hoang, mất mùa, đói kém diễn ra dồn dập

+ Người dân phải đi phiêu tán ở khắp nơi

- Đàng Trong:

+ Các chúa Nguyễn khai thác, mở rộng diện tích đất canh tác

+ Tổ chúc khai hoang, lập nhiều làng ấp mới

+ Điều kiện tự nhiên thuận lợi

-> Nền kinh tế nông nghiệp ở Đàng Trong rất phát triển, hình thành tầng lớp địa chủ lớn

=> Nền kinh tế nông nghiệp ở Đàng Ngoài phát triển hơn nền kinh tế nông nghiệp ở Đàng Ngoài

*Thủ công nghiệp:

- Xuất hiện nhiều làng thủ công nổi tiếng: gốm Thổ Hà (Bắc Giang), Bát Tràng (Hà Nội), làng dệt La Khê (Hà Nội), rèn sắt ở Nho Lâm (Nghệ An), làng đường mía ở Quảng Nam....

*Thương nghiệp:

- Trao đổi buôn bán đc mở rộng ở trong và ngoài nước: Trung Quốc, Nhật Bản, Ấn Độ, các nước Đông Nam Á và các nước châu Âu (Anh, Pháp, Hà Lan, Tây Ban Nha, Bồ Đào Nha)

**VĂN HÓA:

1. Tôn giáo:

- Nho giáo được suy trì.

- Nho giáo vẫn được coi là nội dung học tập nhưng không giữ vị trí độc tôn.

- Phật giáo, Đạo giáo được phục hồi và phát triển.

- Sinh hoạt và văn hóa: được phục hồi, gồm nhiều hình thức: đua thuyền, đánh đu,... phổ biến trong các làng quê.

-> Nhằm thắt chặt tinh thần đoàn kết trong nhân dân.

- Cuối thế kỉ XVI: Thiên Chúa giáo xuất hiện.

2. Sự ra đời của chữ Quốc ngữ:

- Vào thế kỉ XVII: giáo sĩ phương Tây A-lêc-xăng-đơ Rôt dùng chữ cái La-tinh ghi âm tiếng Việt và trở thành chữ  Quốc ngữ.

- Là chữ viết khoa học, dễ viết, tiện lợi, dễ sử dụng, dễ phổ biến.

3. Văn học và nghệ thuật dân gian:

*Văn học:

- Văn học chữ Hán chiếm ưu thế.

- Văn học chữ Nôm phát triển mạnh.

-> Đề cao giá trị hạnh phúc của con người, tố cáo sự bất công trong xã hội phong kiến và bộ máy quan lại thối nát.

*Tác phẩm nổi tiếng:

- Truyện kỳ mạn lục của Nguyễn Khiêm.

*Văn học dân gian:

- Văn học dân gian phát triển mạnh như: tục ngữ, ca dao.

*Nghệ thuật dân gian:

- Chia làm 2:

+ Nghê thuật sân khấu: chèo, tuồng, hát ả đào,...

+ Nghệ thuật điêu khắc: độc đáo, đặc sắc.

 Kinh tế Đàng Trong thế kỉ XVI-XVIII phát triển 

-Diện tích khai thác đc mở rộng, thành lập làng Ấp mới khắp vùng Thuận Quảng

-Năm 1698, Nguyễn Hữu Cảnh trực tiếp mở rộng lãnh thổ nc ta về phía Nam, đặt phủ Gia Định