Nếu dòng sữa ngọt ngào và lời ru của mẹ nuôi ta khôn lớn thì những lời dậy ân tình của cha giúp ta trưởng thành, rắn rỏi và mạnh mẽ hơn trên bước đường đời. Qua bài thơ Nói với con của Y Phương, người đọc nhận thấy tình cảm và mong ước của một người cha dành cho con, một thứ tình cảm nồng ấm và thiêng liêng, giản dị. Bài học lớn nhất cha dạy con là phải yêu quê hương, yêu lấy cội nguồn gốc rễ của mình và yêu lấy “người đồng mình”. Thời gian trôi qua, con trưởng thành và khôn lớn trong nhịp sống lao động, trong thiên nhiên thơ mộng và nghĩa tình của quê hương. Không chỉ gợi cho con về nguồn sinh dưỡng, cha còn nói với con về những đức tính cao đẹp của "người đồng mình". Đó là lòng yêu lao động, hăng say lao động với cả tấm lòng. Đó là sức sống bền bỉ, mạnh mẽ, vượt qua mọi khó khăn, gian khổ. Người cha còn nhắn nhủ đến con phải có nghĩa tình, thuỷ chung với quê hương, biết chấp nhận những khó khăn, vất vả để có thể “Sống trên đá không chê đá gập ghềnh/ Sống trong thung không chê thung nghèo đói”. Bài thơ nhắc nhở chúng ta về tình cảm gia đình ấm cúng, ca ngợi truyền thống cần cù, sức sống mạnh mẽ của quê hương, của dân tộc. Qua lời nói với con, ta phần nào hiểu rõ hơn, cảm nhận sâu sắc hơn những tình cảm của người cha dành cho con. Đó là những lời nhắn nhủ yêu thương của cha dành cho con, là bài học đầu đời để con khắc ghi về tình yêu với thiên nhiên và con người quê hương chan chứa nghĩa tình.

"Mẹ ơi, con yêu mẹ". Đã bao người trong chúng ta dám thẳng thắn nói ra lời yêu ấy. Từ khi biết nhận thức, con đã luôn cho rằng mẹ ghê gớm, mẹ dữ dằn. Bằng sự ích kỉ, con đã nghĩ mẹ không yêu thương mình. Giờ đây khi đã đủ lớn, con hiểu mẹ yêu thương con đến thế nào. Mẹ nhọc nhằn và vất vả quá mẹ à! Con luôn tự hỏi, tại sao mẹ phải quần quật lao động đến thế. Mẹ làm ngày làm đêm, mẹ vội vã đi làm, hình ảnh người mẹ tần tảo ấy ám ảnh tuổi thơ con. Con yêu mẹ nhưng đôi khi lại cộc cằn và làm mẹ buồn. Nhìn mẹ khóc vì mình, con thấy ân hận quá. Nhìn đôi vai mẹ gầy yếu, mái tóc mẹ ngày một bạc, cơ thể gày gò, con thấy ân hận vô cùng. Ân hận vì con chưa đủ tài giỏi để chăm sóc mẹ. Nghĩ đến những hành động hư đốn của mình, con ân hận, hối lỗi nhưng tuyệt nhiên không nói lời xin lỗi và thậm chí một tiếng yêu mẹ con cũng chẳng dám nói ra. Con có thể cho mẹ tiền, cho mẹ nhiều thứ vật chất hiện giờ con có, nhưng bù lại, có lẽ mẹ thấy con đang xa cách phải không mẹ? Nghĩ về mẹ, bao giờ con cũng khóc. Đó tuyệt nhiên không vì thứ nước mắt cá sấu, chỉ là con thấy con nợ mẹ nhiều. Mẹ đã đánh đổi cho con được học, cho con đủ đầy, nhưng, nhưng những gì mẹ có được chỉ là cái lạnh lùng, cái thờ ơ ở con. Con nghĩ, con nghĩ rồi mình sẽ chết nếu thiếu mẹ, nhưng lại không thể bày tỏ tình cảm với mẹ trực tiếp được. Có lẽ khi lớn, sự xấu hổ, ngượng ngùng trở thành con sâu xấu xa len lỏi lòng con. Giá như, giá như con có thể dũng cảm một lần ôm mẹ và nói yêu mẹ nhiều, mẹ ơi!