Sống chết mặc bay

I. Đôi nét về tác giả Phạm Duy Tốn

- Phạm Duy Tốn (1883-1924), nguyên quán Phượng Vũ, huyện Thường Tín, tỉnh Hà Tây (nay là Hà Nội), sinh quán thôn Đông Thọ (nay là phố Hàng Dầu, Hà Nội)

- Ông là một trong số những nhà văn mở đường cho truyện ngắn hiện đại Việt Nam

- Truyện ngắn của ông thường viết về hiện thực xã hội đương thời

II. Đôi nét về tác phẩm Sống chết mặc bay

1. Hoàn cảnh ra đời

- “Sống chết mặc bay” được sáng tác tháng 7 năm 1918

- Đây là tác phẩm được xem là thành công nhất của Phạm Duy Tốn

2. Tóm tắt

Sống chết mặc bay là câu chuyện về sự tắc trách của quan phụ mẫu làng X, thuộc phủ X dẫn đến cái chết của hàng bao nhiêu con người, nhà cửa trôi băng, lúa má ngập hết, kẻ sống không chỗ ở, kẻ chết không nơi chôn. Bởi trong khi dân chúng khổ cực, vất vả giữ đê ngăn nước lũ từ sông Nhị Hà thì quan phụ mẫu vẫn say sưa với ván bài tổ tôm trong cái đình cao và vững chãi, mặc kệ dân chúng ngoài kia.

3. Bố cục (3 phần)

- Phần 1 (từ đầu đến “khúc đê này vỡ mất”): Tình hình vỡ đê vá sức chống đỡ

- Phần 2 (tiếp đó đến “Điếu, mày!”): Cảnh quan phụ mẫu đánh tổ tôm khi “đi hộ đê”

- Phần 3 (còn lại): Cảnh vỡ đê và nhân dân lâm vào cảnh lầm than

4. Giá trị nội dung

“Sống chết mặc bay” đã lên án gay gắt tên quan phủ “lòng lang dạ thú” và bày tỏ niềm thương cảm trước cảnh “nghìn sầu muôn thảm” của nhân dân do thiên tai và cũng do thái độ vô trách nhiệm của kẻ cầm quyền gây nên

5. Giá trị nghệ thuật

- Kết hợp nghệ thuật tương phản và tăng cấp khéo léo

- Lời văn cụ thể, sinh động, giàu cảm xúc

- Miêu tả nhân vật sắc nét

III. Dàn ý phân tích tác phẩm Sống chết mặc bay

I. Mở bài

- Giới thiệu khái quát về tác giả Phạm Duy Tốn (những nét chính về cuộc đời, đặc điểm truyện ngắn của ông…)

- Giới thiệu về “Sống chết mặc bay” (hoàn cảnh ra đời, khái quát giá trị nội dung và giá trị nghệ thuật…)

II. Thân bài

1. Tình hình vỡ đê và sức chống đỡ

- Tình hình vỡ đê:

+ Thời gian: gần một giờ đêm

+ Địa điểm: Khúc đê làng X, thuộc phủ X

+ Thời tiết: trời mưa tầm tã, nước càng ngày càng dâng cao

+ Thế đê: hai ba đoạn nước đã ngấm qua và rỉ chảy đi nơi khác

⇒ Nghệ thuật tăng cấp, qua đó diễn tả sức hung bạo của mực nước và điều đó đang đe dọa nghiêm trọng đến cuộc sống của người dân

- Sức chống đỡ của người dân:

+ Thời gian: từ chiều cho đên gần 1 giờ sáng

+ Dân phu hàng trăm người vất vả, cố sức giữ đê: kẻ thì thuổng, người thì cuốc, kẻ đội đất, người vác tre, nào đắo, nào cừ…

+ Tiếng người xao xác gọi nhau sang hộ nhưng ai cũng đã mệt lử cả rồi

⇒ Nghệ thuật: ngôn ngữ miêu tả, liệt kê, sử dụng động từ mạnh..

+ Không khí: khẩn trương, gấp gáp (trống đánh liên thanh, ốc thổi vô hồi..)

⇒ Cảnh tượng nhốn nháo, căng thẳng, con người dường như bất lực hoàn toàn. Qua đó thể hiện tâm trạng lo lắng của tác giả

2. Cảnh quan phụ mẫu đánh tổ tôm khi đi hộ đê

- Địa điểm: đình trên mặt đê, vững chãi, an toàn

- Khung cảnh trong đình:

+ Đèn thắp sáng trưng, khói bay nghi ngút

+ Nha lệ lính tráng, kẻ hầu người hạ đi lại rộn ràng

+ Quan phủ cùng nha lại đánh tổ tôm: quan phụ mẫu uy nghi chễm chệ ngồi trên sập, say mê đánh tổ tôm

- Khi đê vỡ:

+ Không hề lo lắng: “cau mặt, gắt: mặc kệ!”

+ Vẫn không ngừng việc chơi bài

⇒ Tên quan là kẻ vô trạch nhiệm, thờ ơ trước nỗi khổ của nhân dân

- Nghệ thuật: tương phản giữa cảnh tượng trong đình và ngoài đê, qua đó làm nổi bật sự hưởng lạc, vô trách nhiệm của tên quan phụ mẫu trước tình cảnh khốn khổ của nhân dân

- Thái độ của tác giả: mỉa mai, châm biếm, phê phán bọn quan lại vô trách nhiệm và cảm thương với nối khổ của nhân dân (thể hiện qua các từ: than ôi, ôi…)

3. Cảnh vỡ đê và nhân dân lâm vào cảnh lầm than

- Nước tràn lênh láng, xoáy thành vực sâu, nhà cửa trôi băng, lúa má ngập hết

- Kẻ sống không có chỗ ở, kẻ chết không nơi chôn

⇒ Tình cảnh thảm sầu, đau thương

III. Kết bài

- Khái quát giá trị nội dung và giá trị nghệ thuật của tác phẩm:

+ Nội dung: lên án gay gắt tên quan phủ “lòng lang dạ thú” và bày tỏ niềm thương cảm trước cảnh “nghìn sầu muôn thảm” của nhân dân do thiên tai và cũng do thái độ vô trách nhiệm của kẻ cầm quyền gây nên

+ Nghệ thuật: tăng cấp kết hợp với tương phản, lời văn cụ thể, sinh động..

- Cảm nhận của em về truyện ngắn: giàu giá trị hiện thực và nhân đạo, thể hiện tài năng của tác giả…

Cho mình câu trả lời hay nhất nhe

@Gaumatyuki

Dàn ý sống chết mặc bay

A. MB:

- Giới thiệu đôi nét về nhà văn "Phạm Duy Tốn".

- Giới thiệu tác phẩm "Sống chết mặc bay".

- Câu khẳng định: Truyện đã lên án gay gắt tên quan lòng man dạ thú và bày tỏ nhiều cảm thương trước tình cảnh thê thảm của người dân.

Tham khảo: Nền văn học Việt Nam có biết bao cây bút viết truyện ngắn vô cùng xuất sắc, điển hình là Phạm Duy Tốn; ông là một trong số ít nhà văn có thành tựu đầu tiên về thể loại truyện ngắn hiện đại. “Sống chết mặc bay” là một trong những tác phẩm tiểu biểu của ông, được coi là bông hoa đầu mùa của nên văn xuôi hiện đại Việt Nam. Truyện đã tố cáo sự vô trách nhiệm, táng tận lương tâm của quan phụ mẫu và phơi bày nỗi khổ của người dân.

B. TB

1. Vạch trần, lên án tên quan phụ mẫu:

Tham khảo: Trước hết, truyện đã vạch trần sự vô trách nhiệm, lòng lang dạ thú bcủa quan phụ mẫu. Quan phụ mẫu – người đáng ra phải có mặt để chỉ đạo con dân hộ đê lại ngồi ở trong đình – nơi cao ráo, vững chãi, đèn đuốc sáng trưng để hưởng thụ cuộc sống xa hoa, nhàn nhã. Hộ đê là một công việc vô cùng khẩn trương và cấp bách vậy mà đồ dùng vật dụng quan mang theo chỉ đáp ứng nhu cầu cá nhân của quan như: tăm bông, vỉ thuốc, bát yến hấp đường phèn hay những vật dụng quý giá như tráp đồi mồi, ống thuốc bạc,... không gì là tạm bợ với công việc hộ đê; điều đó đã phần nào cho người đọc thấy được sự vô trách nhiệm của tên quan. Không chỉ vậy, trong khi con dân đang chống chọi với sức nước thì quan ung dung, thảnh thơi đánh bài, hưởng sự phục dịch, hầu hạ. Quan thật là mải chơi ham vui! Mải chơi ham vui ngay cả trong tình thế cấp bách, nguy hiểm, trong khi tính mạng của bao người đang bị đe dọa. Sự vô trách nhiệm ấy của quan thật không thể tha thứ! Phạm Duy Tốn đã đưa sự vô trách nhiệm đó của quan lên tới đỉnh điểm, lộ rõ là một kẻ táng tận lương tâm bằng nghệ thuật tương phản, tăng cấp cùng giọng văn tha thiết xúc động, mỉa mai. Khi người khẽ nói: “Bẩm, dễ có khi đê vỡ!”, quan cau mặt mặc kệ sau đó lại tiếp tục chơi và nhắc mọi người tập trung vào ván bài. Ma lực đỏ đen kia đã biến tên quan u mê, tăm tối, trở thành kẻ thất nhân, thất đức. Không những thế, hắn còn tức giận, quát mắng, sai người đuổi người dân lấm láp bùn vào báo đê vỡ. Có lẽ, y cho mình là người ngoài cuộc, không phải gánh trọng trách gì nên khi nghe âm thanh rùng rợn lúc đê vỡ, hắn vẫn bình chân như vại ngồi đánh tổ tôm. Khi y ù bài cũng là lúc đê vỡ, bất chấp tiếng kêu ai oán của dân thì u lại hớn hởn, reo lên đầy háo hức “Ù! Thông tôm, chi chi nảy!.. Thật oái oăm và chớ trêu khi kẻ có học thức, đầy quyền uy lại không quan
tâm tới nỗi khổ mà người dân phải gánh chịu. Niềm vui của y đã chà đạp biết bao sinh mạng con người; đam mê cá nhân được thỏa mãn nhưng đã đánh đổi bao sinh mạng, của cải của nhân dân. Thật là một kẻ độc ác, phi nhân tính, lòng lang dạ thú, đại diện cho bọn quan lại vô trách nhiệm trong thời phong kiến thối nát!

2. Niềm thương cảm với nhân dân

Tham khảo: Truyện ngắn “sống chết mặc bay” còn khơi dậy nỗi thống khổ của người dân trong xã hội phong kiến. Mở đầu tác phẩm, nhà văn đã phơi bày nỗi khổ của người dân qua việc bảo vệ con đê. Gần một giờ đêm, tại khúc đê làng X, hàng trăm nghìn con dân chân lấm tay bùn, tắm gió gội mưa để bảo vệ con đê đang núng thế. Họ lo lắng, họ sợ hãi, họ phải chống lại với chính sức nước to lớn để bảo tồn tính mạng, của cải. Không chỉ vậy, việc tác giả sử dụng nghệ thuật liệt kê đã cho thấy ta trăm nghìn người đã huy động hết sức người và của, đem thân hèn yếu bảo vệ con đê. Các động từ dồn dập nối tiếp nhau: “đội, vác, đắp, cừ” kết hợp với nghệ thuật so sánh người nào người nấy ướt như chuột lột đã dựng lên trước mắt cảnh tượng hối hả, chèo chống, người người đều kiệt
sức. Âm thanh tiếng trống, tiếng ốc thôi vô hồi ,tiếng kêu vang trời đất, tiếng người thảm thiết kêu cứu thật dồn dập và hỗn loạn; điều đó đã chứng tỏ sự hoảng loạn, vất vả, mệt nhọc của người dân. Khung cảnh hộ đê ngoài đình thật nhốn nháo, căng thẳng, không khí kinh sợ, hãi hùng bao trùm lấy bầu trời; thiên tai đang từng lúc đe doạn cuộc sống, tính mạng của họ. Khi đê vỡ, khắp mọi nơi nước tràn lênh láng, xoáy thành vực sâu, nhà cửa trôi băng, lúa má ngập hết; người sống không chỗ ở, kẻ chết không nơi chôn. Thật thảm sầu! Không chỉ vậy, khi người dân báo quan đê vỡ với mong muốn quan sẽ có mặt để giúp dân hộ đê thì quan lại giận dữ, quát mắng, đổ tội cho dân rồi sai người đuổi ra. Ôi! Xót xa biết mấy trước cảnh tượng hãi hùng, điêu linh, muôn sầu nghìn thảm của
nhân dân!

C. KB

- Nêu cảm nghĩ về tác phẩm

- Nghệ thuật?

Tham khảo: Tác phẩm “Sống chết mặc bay” đã thành công trong việc xây dựng tình huống chuyện độc đáo, sử dụng triệt để thủ pháp đối lập tương phản, liệt kê tăng cấp và so sánh. Qua đó, ta cảm thông sâu sắc với nỗikhổ của người dân; căm ghét sự vô trách nhiệm, táng tận lương tâm của bọn quan lại đương thời. Đồng thời thấy được tài năng, sự tinh tế củanhà văn Phạm Duy Tốn.

p/s: trong đề cương văn mình

Chúc bạn học tốt

Cho mình hay nhất nha