Nguyên nhân tan rã của chế độ xã hội chủ nghĩa ở Liên Xô

- Một là, đường lối lãnh đạo chủ quan, duy ý chí, quan liêu bao cấp làm cho sản xuất trì trệ, đời sống của nhân dân không được cải thiện. Thiếu dân chủ và công bằng làm tăng thêm sự bất mãn trong quần chúng.

- Hai là, không bắt kịp bước phát triển của khoa học kĩ thuật tiến tiến, dẫn tới tình trạng trì trệ, khủng hoảng về kinh tế, xã hội.

- Ba là, khi tiến hành cải tổ lại phạm phải sai lầm trên nhiều mặt, làm cho khủng hoảng thêm trầm trọng. (Khi cuộc khủng hoảng dầu mỏ diễn ra, lãnh đạo Liên Xô lại cho rằng cuộc khủng hoảng chỉ tác động đến các nước TBCN, và chậm tiến hành cải tổ. Khi tiến hành cải tổ lại phạm phải những sai lầm nghiêm trọng - sai lầm như thế nào xem lại nội dung cải tổ của Goóc-ba-chốp nhé).

- Bốn là, sự chống phá của các thế lực thù địch ở trong và ngoài nước.