Viết về lí tưởng cách mạng, bài thơ "Từ ấy" của Tố Hữu đã trở thành câu ca, tiếng hát của hàng triệu con người hơn nửa thế kỉ nay. Giọng thơ sôi nổi, say mê, trẻ trung và yêu đời tiêu biểu cho hồn thơ Tố Hữu. “Từ ấy" là tiếng hát của người thanh niên cộng sản thể hiện một tình yêu lớn: yêu lí tưởng cách mạng và yêu giai cấp cần lao.

    Bài thơ được viết theo thể thất ngôn, gồm có 3 khổ thơ mỗi khổ 4 câu. Đây là khổ đầu ca ngợi lí tưởng và nói lên tình yêu lí tưởng cách mạng:

"Từ ấy trong tôi bừng nắng hạ

Mặt trời chân lí chói qua tim

Hồn tôi là một vườn hoa lá

Rất đậm hương và rộn tiếng chim…"

    Nhà thơ là đứa con của "Huế đẹp và thơ". Ông sinh ra và lớn lên trong đêm trường nô lệ "Nước mất nhà tan, đời khổ thế!". Trưởng thành trong phong trào yêu nước của thanh niên học sinh, nhà thơ nhiệt thành đi tìm đường cứu nước: "Con lớn lên con tìm Cách mạng". Và trong đêm dày nô lệ, nhà thơ cảm thấy tâm hồn "bừng nắng hạ" kể từ ấy:

"Từ ấy trong tôi bừng nắng hạ

Mặt trời chân lí chói qua tim".

    "Từ ấy" là thời điểm (1938) nhà thơ được giác ngộ cách mạng, bắt gặp lí tưởng cộng sản chủ nghĩa. "Mặt trời chân lí" là hình ảnh ẩn dụ về lí tưởng cách mạng, về chủ nghĩa Mác – Lênin. Chữ "chói" (chói qua tim) nghĩa là chói lọi, soi vào, chiếu vào. Ánh sáng chủ nghĩa Mác – Lênin vô cùng chói lọi đã chiếu vào, soi vào trái tim – tâm hồn yêu nước của nhà thơ trẻ.

    Bóng tối đêm dày nô lệ như bị xua tan, người chiến sĩ cách mạng cảm thấy cuộc đời mình, con đường mình hướng tới “bừng nắng hạ". Đây là hai câu thơ đẹp nhất của Tố Hữu viết về lí tưởng cách mạng. Ngôn từ (bừng, chói), hình ảnh (mặt trời chân lí) rất hay, rất sáng tạo. Lúc nào đọc, ta vẫn cảm thấy mới mẻ, vần thơ tràn ngập ánh sáng và niềm tin.

    Hai câu thờ 3, 4 tiếp theo nói về "hồn tôi" từ thuở ấy, từ khi "bừng nắng hạ":

"Hồn tôi là một vườn hoa lá

Rất đậm hương và rộn tiếng chim".

    Nhà thơ sử dụng một so sánh đặc biệt: "Hồn tôi là một vườn hoa lá"… Ngôi vườn ấy xanh màu xanh của lá, rực rỡ của sắc hoa, "rất đậm hương" ngào ngạt. Ngôi vườn đẹp tươi ấy "rộn tiếng chim" hót nghe rất vui. Các từ gợi tả: "đậm", "rộn" thể hiện sức sống và vẻ đẹp của vườn hoa lá, của "hồn tôi" từ khi có chủ nghĩa Mác – Lênin, có "Mặt trời chân lí chói qua tim". Hai câu thơ nói lên tác dụng kì diệu của lí tưởng cách mạng qua một không gian nghệ thuật kì diệu nên thơ.

    Tố Hữu yêu nước, yêu chủ nghĩa Mác – Lênin mới có cách nói hay, rất hình tượng về lí tưởng cách mạng. "Mặt trời chân lí" và "vườn hoa lá…" là hai hình tượng rất đẹp, rất thơ. Các từ ngữ: "từ ấy", "bừng", "chói", "đậm", "rộn" – được chọn lọc tinh tế làm cho vần thơ cất cánh trong tâm hồn chúng ta.

A. Mở bài

- Giới thiệu tác giả: Tố Hữu

+ Tố Hữu là “lá cờ đầu tiên của thơ ca cách mạng” Việt Nam hiện đại. Sự nghiệp thơ ca của ông gắn liền với sự nghiệp cách mạng. Giọng thơ ông ngọt ngào, tâm tình, thương mến và phong cách thơ đậm đà tính dân tộc.

+ Trong 60 năm sáng tác, Tố Hữu đã cho ra đời 7 tập thơ

- Giới thiệu tác phẩm: Từ ấy

+ “Từ ấy” được rút từ phần “Máu lửa” của tập thơ cùng tên.

+ “Từ ấy” là sản phẩm phản quang của một tâm hồn hân hoan vui sướng khi tìm thấy lí tưởng của đời mình. Điều này được thể hiện rõ nét qua khổ thơ đầu của bài "Từ ấy trong tôi

+ Đến với bài thơ, người đọc sẽ bắt gặp niềm say mê lý tưởng và niềm khát khao được chiến đấu, hi sinh cho các mạng trên tinh thần lạc quan chiến thắng của 1 người thanh niên cộng sản.

- Giới thiệu khái quát về khổ thơ thứ hai của bài.

B. Thân bài

1. Dẫn dắt

Nếu khổ thơ đầu là tiếng reo vui phấn khởi khi được đón nhận lí tưởng của Đảng thì đến khổ thơ thứ hai là bản quyết tâm thư của người thanh nhiên Cộng sản nguyện hòa cái tôi nhỏ bé của mình vào cái ta chung của quần chúng nhân dân:

                                  “Tôi buộc lòng tôi với mọi người
                                    Để tình trang trải với trăm nơi
                                    Để hồn tôi với bao hồn khổ
                                    Gần gũi nhau thêm mạnh khối đời”.

2. Phân tích khổ thơ

- “Từ ấy” là thứ quả lạ đầu mùa với cái tôi trữ tình mới. Vì thế mở đầu khổ thơ thứ hai là lời khẳng định mạnh mẽ cái tôi trữ tình.

+ Nếu cái tôi trong phong trào thơ mới là cái tôi mang tâm hồn thi sĩ đầy nhạy cảm với những chuyển biến của cuộc đời, thấm đượm một nỗi bi quan ám ảnh và luôn hướng về một cõi vĩnh hằng vượt lên trên những đau thương của trần thế.

+ Cái tôi trong “Từ ấy” của Tố Hữu lại khác, là “ cái tôi sứ giả của thời đại mới”, cái tôi cảm tử tiên phong, cái tôi mang cảm xúc lạc quan, yêu đời, luôn tràn ngập một niềm tin bất diệt vào cuộc sống, vào con người, vào lý tưởng cách mạng. Một cái tôi của yêu thương và chia sẻ.

- Từ “buộc” ở đây khi nghe thì ta sẽ hiểu là trói buộc nhưng không phải vậy.

+ Nếu như nhà thơ dùng với nghĩa trói buộc thì hóa ra ông bị ép buộc, trong khi đó Tố Hữu lại nhiệt huyết, hi vọng cống hiến cho nhân dân đất nước.

+ Nhà thơ sử dụng từ “buộc” ở đây nhằm thể hiện sự tự nguyện gắn kết bản thân mình với nhân dân, với mọi người. Cái tôi cá nhân không sống độc lập một mình nữa mà sống gắn kết với nhân dân đồng bào mình. Sự gắn kết ấy sẽ làm nên những sợi dây vô hình không những đem lại sự đoàn kết của một dân tộc mà nó còn mang để cho tình cảm ấy “trang trải trăm nơi”, khắp mọi nơi trên đất nước này và đánh thức dòng máu lạc hồng.

- Đồng thời “cái tôi” đó cũng sẽ cứu rỗi, đồng hành với “bao hồn khổ” đang sống cuộc sống nô lệ đứng lên chiến đấu.

- Điệp từ “để” không chỉ tạo ra tiếng nhắc cho câu thơ mà còn khẳng định gắn kết là sự mở rộng lòng mình với cuộc đời để san sẻ, để yêu thương, để cho đi và cống hiến.

=> Tất cả những điều ấy làm nên những tình cảm tốt đẹp của một dân tộc. Thế rồi tất cả liên kết chặt chẽ với nhau, “gần gũi nhau” tạo thành “khối đời”.

+ “Khối đời” là hình ảnh ẩn dụ chỉ một khối người đông đảo cùng chung một cảnh ngộ, cùng chung một lí tưởng, đoàn kết với nhau, gắn bó chặt chẽ với nhau, cùng phấn đấu vì một mục đích chung: đấu tranh giành lại quyền sống và quyền độc lập dân tộc.

=> Vì thế đọc bài thơ, ta như luôn thấy một con người giữa muôn người, một con người của muôn người, hòa với muôn người mà không tan biến. Đúng như nhà thơ từng viết:

                   “Tôi chỉ một giữa muôn người đau khổ

                     Tôi chỉ một giữa muôn người chiến đấu”.

C. Kết bài

- Khẳng định giá trị của khổ thơ cũng như bài thơ

+ Đặc sắc nghệ thuật

+ Gía trị nội dung tiêu biểu

Như vậy, toàn bộ khổ thơ trên bằng lối sử dụng những từ ngữ chính xác, giàu ẩn ý, nhà thơ đã gửi gắm một cách sâu sắc về tư tưởng, tình cảm của mình. Đó là tình yêu thương con người của Tố Hữu gắn với tình cảm hữu ái giai cấp. Nó thể hiện niềm tin của tác giả vào sức mạnh đoàn kết, câu thơ trên cũng là một lời khẳng định: khi cái tôi chan hòa với cái ta, khi cá nhân hòa vào tập thể cùng lí tưởng thì sức mạnh nhân lên gấp bội. Những câu thơ cũng là biểu hiện nhận thức mới về lẽ sống chan hòa cá nhân và tập thể, giữa cái tôi và cái ta. Trong lẽ sống ấy con người tìm thấy niềm vui và sức mạnh. Sự thay đổi nhận thức ấy, nó bắt nguồn sâu xa từ sự tự giác ngộ lí tưởng cảu nhà thơ Tố Hữu.

- Tình cảm của em dành cho bài thơ

Em rất yêu quý bài thơ, nhờ có nó mà em thêm am hiểu sâu sắc về chân lí của Đảng. Về những con người khi được giác ngộ lí tưởng cộng sản. Từ đó, em tự hào về Đảng, về nhà nước Việt Nam và em hứa sẽ nỗ lực, phấn đấu học tập để cống hiến sức mình cho công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.