Chẳng biết từ bao giờ mùa thu đã trở thành một đề tài muôn thưở trong thơ ca họa nhạc. Chúng ta đã từng đắm say trước một bức tranh lung linh huyền ảo trong thực tế của Nguyễn Du đã từng tràn nở với chùm thơ thu. Hay "Đây mùa thu" của Xuân Diệu để rồi giờ đây ngỡ ngàng bâng khuâng "Sang Thu" của Hữu Thỉnh. Bài thơ đã để lại nhiều ấn tượng sâu đậm trong lòng người đọc với bức tranh giao mùa đặc sắc cùng với cảm xúc của nhân vật trữ tình. Mở đầu bài thơ là khoảng khắc giao mùa hạ sang mùa thu được cảm nhận hết sức đặc biệt với một tâm trạng ngỡ ngàng bâng khuâng. Tác giả đã khắc họa lên giúp cho chúng ta cảm nhận được cảnh sắc của bầu trời.

“Bỗng nhận ra hương ổi

Phả vào trong gió se

Sương chùng chình qua ngõ

Hình như thu đã về".

Mùa thu đến không có lá rụng như trong thơ xương:

"Ngô Đồng nhất diệp lạc

Thiên hạ cộng tri thu

Một lá ngô đồng rụng

Thiên hạ biết mùa thu đã về"

Cũng như không có màu vàng như trong thơ mới:

"Đây mùa thu tới, mùa thu tới

Với áo mơ phai dệt lá vàng" 

                          <Trích: Xuân Diệu-Đây mùa thu tới>

Mà bằng cảm nhận nét riêng, nét mới ấm nồng hương thu vì mùa thu ở quê nhỏ thuộc đồng bằng Bắc Bộ nước ta. Bài thơ mang đậm chất quê nhà phơi vào trong không gian được lăn gió heo may đưa đi khắp mọi nơi đó chính là tín hiệu đầu tiên của mùa thu mà ta bất ngờ nhận ra bằng một từ "Bổng" thời gian đã lột tả sự bất ngờ ngặc nhiên. Đặc biệt với động từ "phả" được sử dụng một cách độc đáo khiến cho mùi hương trở nên hữu tình. Ta như chạm được vào mùi hương đó. Một mùi hương đặc sánh hòa quyện vào gió. Thấp thoảng một vât sương thu mờ ảo, đặc sắc chuyển động chậm nơi đầu thôn ngõ sớm nhưng với phương pháp tu từ nhân hóa kết hợp với từ láy " chùm chìm" tác giả đã thốt hồn vào vạt sương thu một chút ngập ngừng, vấn vương lưu luyến. Sương như vị khách dừng dàng mưa ở lại mưa đi. Nửa muốn đi với nửa muốn ở lại với mùa thu những đó cũng là tín hiệu của phút giao mùa. Nhà thơ dùng mọi giác quan để đón lấy tín hiệu của mùa thu đồng thời tác giả cũng đã lấy tình cảm của mình để đón nhận mùa thu sang không chỉ bằng cảm xúc, khứu giác.. mà còn cả một sự rung động của tâm hồn. Sự bình yên yêu mến của mùa thu yêu làng, quê Việt Nam.

Tham khảo nhe bạn

a) Mở bài

- Giới thiệu về tác giả Hữu Thỉnh:

+ Hữu Thỉnh (1942) là một nhà thơ viết nhiều về con người và cuộc sống thiên nhiên.

- Giới thiệu bài thơ Sang thu:

+ Sang thu (1977) là một bài thơ xuất sắc của Hữu Thỉnh viết về mùa thu, thể hiện một bức tranh thu trong sáng, đáng yêu ở vùng nông thôn đồng bằng Bắc Bộ.

- Dẫn dắt vấn đề và trích dẫn khổ thơ đầu bài Sang thu: Khổ thơ đầu bài thơ đã để lại cho người đọc những cảm nhận sâu sắc về những biến đổi tinh vi của đất trời và lòng người trong thời khắc giao mùa.

b) Thân bài: Phân tích khổ đầu bài Sang thu

* Luận điểm 1: Thiên nhiên sang thu được cảm nhận từ những gì vô hình.

“Bỗng nhận ra hương ổi

Phả vào trong gió se

Sương chùng chình qua ngõ"

- “bỗng”: sự ngạc nhiên, bất ngờ -> đánh động mọi giác quan để nhận ra sự chuyển mình của trời đất.

- “Hương ổi”: làn hương đặc biệt của mùa thu miền Bắc được cảm nhận từ mùi ổi chín rộ.

- “phả”: động từ có nghĩa là tỏa vào, trộn lẫn -> gợi mùi hương ổi ở độ đậm nhất, thơm nồng quyến rũ, hoà vào trong gió heo may, lan toả khắp không gian.

- "Sương chùng chình": những hạt sương nhỏ li ti giăng mắc, đang “cố ý” chậm lại thong thả, nhẹ nhàng, chuyển động chầm chậm. -> Hạt sương sớm mai cũng như có tâm hồn

=> Hình ảnh sương chùng chình qua ngõ cùng với hương ổi phả vào trong gió se là những hình ảnh mùa thu ở thôn quê êm ả thanh bình.

* Luận điểm 2: Cảm nhận ban đầu của nhà thơ về cảnh sang thu.

- Tất cả các từ: “bỗng, phả, hình như” đều bộc lộ rõ tâm trạng ngỡ ngàng, cảm xúc bâng khuâng trước những phát hiện thú vị báo thu về:

"Hình như thu đã về"

+ "Hình như": một chút nghi hoặc, một chút bâng khuâng không thật rõ ràng.

-> Đúng là một trạng thái cảm xúc của thời điểm chuyển giao. Thu đến nhẹ nhàng quá, mơ hồ quá. Câu hỏi như là một lời thông báo nhẹ nhàng rằng thu đã đến với tất cả chúng ta.

=> Tác giả cảm nhận tín hiệu mùa thu về ở không gian gần bằng nhiều giác quan và sự rung cảm tinh tế.

=> Bằng tất cả các giác quan: khứu giác, xúc giác và thị giác, nhà thơ cảm nhận những tín hiệu đặc trưng của mùa thu đều hiện diện (“hương ổi”, “gió se” và “sương”).

* Nhận xét về đặc sắc nghệ thuật của khổ thơ

- Khả năng quan sát tinh tế

- Ngòi bút miêu tả với những nét vẽ gợi tả độc đáo

- Thủ pháp nhân hoá

c) Kết bài

- Khái quát giá trị nội dung, nghệ thuật của khổ thơ đầu Sang thu.

- Cảm nhận của em về khổ thơ.