- Thời Trần: Các tầng lớp quý tộc chia nhau nắm giữ chính quyền và quân đội ở trung ương và địa phương.

 - Thời Lê: Vua trực tiếp nắm chính quyền, tổ chức nhà nước thời Lê được tổ chức chặt chẽ hơn, tập quyền hơn.

-Vua đứng đầu nhà nước nắm mọi quyền hành.

-Giúp việc cho vua là các quan đại thần.

-Triều đình có 6 bộ:bộ lại,bộhộ,bộ lễ,bộ binh,bộ hình,bộ công.Ngoài ra còn có một số cơ quan chuyên môn:Hàn lâm viện,Quốc sử viện,ngự sử đài.

-Địa phương:chia thành các đạo,đứng đầu là 3 ti:đô ti,thừa ti,hiến ti.Dưới đạo có phủ,châu,huyện xã.

Nhà nước thời Lý - Trần

Thành phần quan lại

Chủ yếu là quý tộc, vương hầu.

Tổ chức bộ máy chính quyền

- Nhà nước tổ chức theo chế độ quân chủ tập quyền (vua nắm mọi quyền hành) nhưng chưa hoàn chỉnh bằng thời Lê sơ.

- Là nhà nước quân chủ quý tộc.

nhà nước thời lê sơ

- Các nho sĩ trí thức đỗ đạt, có học vị thuộc các tầng lớp xã hội khác nhau. Không còn tầng lớp quý tộc thời Trần nắm mọi quyền hành, kể cả chỉ huy quân đội.

-Hoàn chỉnh hơn, chặt chẽ hơn, tính tập quyền cao hơn.

- Là nhà nước quân chủ chuyên chế trung ương tập quyền cao độ, mang tính quan liêu.