Nghị luận về một tư tưởng đạo lí có thể đề cập đến các vấn đề của đời sống xã hội như: đạo đức, tư tưởng, văn hoá, nhân sinh quan, thế giới quan,…

Có thể khái quát một số vấn đề thường được đưa vào đề thi như: Về nhận thức (lí tưởng, mục đích sống); Về tâm hồn, tính cách, phẩm chất (lòng nhân ái, vị tha, độ lượng, tính trung thực, dũng cảm chăm chỉ , cần cù,…); Về quan hệ gia đình, quan hệ xã hội (tình mẫu tử, tình anh em, tình thầy trò, tình bạn, tình đồng bào,…); Về lối sống, quan niệm sống,…

Đề bài nghị luận về một tư tưởng đạo lí khá đa dạng: Có thể nêu rõ yêu cầu nghị luận, có thể chỉ đưa ra vấn đề nghị luận mà không đưa ra yêu cầu cụ thể nào, có đề nêu trực tiếp vấn đề nghị luận, có đề gián tiếp đưa ra vấn đề nghị luận qua một câu danh ngôn, một câu ngạn ngữ, một câu chuyện,…Vì vậy học sinh cần nắm chắc kĩ năng làm bài.

Các thao tác lập luận cơ bản thường được sử dụng trong kiểu bài này là: Sử dụng thao tác lập luận giải thích để làm rõ ý nghĩa vấn đề, các nghĩa nghĩa tường minh, hàm ẩn (nếu có); sử dụng thao tác lập luận phân tích để chia tách vấn đề thành nhiều khía cạnh, nhiều mặt, chỉ ra các biểu hiện cụ thể của vấn đề; sử dụng thao tác lập luận chứng minh để làm sáng tỏ vấn đề. Dẫn chứng lấy từ thực tế, có thể lấy trong thơ văn nhưng không cần nhiều (tránh lạc sang nghị luận văn học); sử dụng thao tác lập luận so sánh, bình luận, bác bỏ để đối chiếu với các vấn đề khác cùng hướng hoặc ngược hướng, phủ định cách hiểu sai lệch, bàn bạc tìm ra phương hướng,…

NGHỊ LỰC VÀ ƯỚC MƠ CỦA CÔ SINH VIÊN KHIẾM THỊ HIẾU HỌC

 Cũng như bao sinh viên khác, Bùi Thị Tươi đang dùi mài kinh sử để hoàn thành các môn học của thời sinh viên tại trường Đại học Dân lập Hải Phòng. Tười sinh ra trong một gia đình có 5 anh chị em, cuộc sống mưu sinh của gia đình em gặp rất nhiều khó khăn khi sinh ra Tươi cũng có đôi mắt sáng như bao bé gái lành lặn khác nhưng đến năm 2 tuổi, do một tai nạn đã làm mặt em tổn thương và thị lực giảm xuống chỉ còn 2/10.Dù mặt không nhìn thấy rõ nhưng em lại rất muốn được cắp sách tới trường với ước mơ sau này trở thành cô giáo dạy cho những người có cùng hoàn cảnh như mình không cam chịu số phận kém may mắn, bằng nghị lực phi thường cùng với sự giúp đỡ của gia đình, thầy cô và bạn bè, Tươi đã vươn lên trong cuộc sống và hiện là sinh viên năm thứ 2 Khoa Ngoại ngữ. Trong 2 năm trên giảng đường đại học, Tươi luôn là học sinh tiên tiến, là một trong ba sinh viên có thành tích học tập tốt nhất lớp và được nhận giấy khen, học bổng của nhà trường. Bên cạnh việc phấn đấu trong học tập để mai này trở thành những con người có ích cho xã hội Tươi cũng tham gia sinh hoạt cộng đồng. Hiện tại Tươi đang tình nguyện dạy cho các em nhỏ ở trường nuôi dạy trẻ em khiếm thị Hải Phòng.