THAM KHẢO :

Lâu lắm rồi mai chỉ có một loại mọc hoang dã nơi núi rừng với dáng vẻ hoang sơ hết sức tự nhiên và độc đáo. Dần dần cùng với sự thẩm định của thời gian cũng như đòi hỏi thưởng ngoạn và gửi gắm tâm linh của con người, mai được người đời phát hiện và trân trọng nâng niu như những người bạn thân thiết quý mến.

Mai có rất nhiều loại khác nhau: hồng mai, bạch mai, cúc mai, huyết mai… Nhưng phổ biến nhất vẫn là mai vàng và bạch mai. Mai dễ trồng và mọc khắp nơi. Đặc biệt có một loài mai gọi là mai tứ quý, cành lá xum xuê, cành lá xanh biếc và nở hoa bốn mùa. Loại này cũng dễ trồng và phát triển khá nhanh.

Với dáng vẻ thật đơn sơ và mỏng mảnh, mai được người đời xếp trong những loại cây cảnh quý mà xưa nay ta vẫn thường thấy trong mảnh vườn bé nhỏ của mỗi gia đình. Người ta dễ trồng mai, chơi mai bất kể sang hèn, trí thức hay thường dân. Hơn hai trăm năm trước, đại thi hào Nguyễn Du đã ví mai như một người bạn: “Nghêu ngao vui thú yên hà/Mai là bạn cũ, hạc là người quen”. Không những tết, thậm chí ngày thường ta vẫn thấy đâu đó nhưng gia đình đưa mai vào trong chậu đặt trang trọng giữa nhà để hoa nở trong suốt mùa xuân.

Bác tôi là một người chơi cây cảnh đã gần bốn mươi năm nay. Tết năm nào đến nhà, dù đói dù no, dù vui dù buồn cũng thấy bác tôi đặt trang trọng một chậu mai trắng đặt giữa nền nhà. Bác bảo nay là sở thích của ông tôi truyền lại. Ông yêu cái vẻ đẹp giản dị mà dịu dàng, ấm áp giữa ngày xuân của mai - “mai là bạn cũ”… Không những thế mai còn được người đời coi là biểu tượng của tính trung thực, lịch lãm, cao cả và thuần khiết cùng với tùng, cúc, trúc. Người đời thường nói, chỉ trong hoàn cảnh sống chết mới biết rõ đâu là bạn thực, đâu là bạn giả. Tùng - cúc - trúc - mai cũng vậy, dù sống trong hoàn cảnh nào, dù đạn bom mưa gió bão bùng vẫn ngời ngời một sức sống âm thầm, dai dẳng. Trong khi đó ta thấy vạn vật xung quanh như vẫn đang chìm sâu trong giấc ngủ đông dài rét mướt.

Mai rất dễ trồng nhưng cũng thật khó với những người không chuyên chơi mai. Mai sẽ chết nếu như bị úng nước hoặc quá rợp. Nếu đủ nắng mai sẽ nở đều, cánh mập hơn và dày hơn. Đối với những người chuyên chơi mai, loại mai nở dày, đúng độ xuân về họ thường giữ lại trong vườn nhà chứ không chặt vào nhà, cần thì mua thêm. Sở dĩ như vậy là vì ở một số địa phương họ coi mai như một người con gái trong trắng tinh khiết của mùa xuân, biểu tượng của sự may mắn hạnh phúc trong gia đình và vì vậy không ai đang tâm chặt mà chỉ mua thêm về nhà mà thôi.

Trong lịch sử đã không hiếm những danh nhân say mai, trồng mai để ngắm và làm bạn suốt đời. mai nhỏ nhoi mà tiềm ẩn một sức sống mãnh liệt. Nó thật xứng đáng như một người con gái nết na, dịu hiền. Thời loạn lạc, mai còn đóng vai trò như một lời khuyên chân thành với người đời hãy sống hết mình, vị tha, thanh bạch không màng đến lợi danh.

Trong mắt bạn, trong mắt tôi, đông đang tàn cho một mùa xuân đâm chồi nảy lộc. Xuân đang đến cùng với những nhành mai đang nở rộ vươn lên từ đất mẹ với tất cả những gì là trong trắng, hồn nhiên, duyên dáng… cho ngày nay, cho ngày mai, cho muôn đời sau…”

Mỗi loài hoa mang trong nó linh hồn của một hương mùa riêng, ấp ủ trong nó vẻ đẹp và sự tinh túy của đất trời để kịp đơm bông vào thời khắc đẹp nhất. Với mùa xuân cánh én rộn ràng, thì hẳn hình ảnh bông mai vàng chính là mảnh ghép xuân đẹp nhất trong lòng những người con đất Việt. Bông mai vàng như mang sắc nắng của tình yêu và may mắn tỏa rạng những ngày đầu năm mới.

Nếu như hoa đào mang sắc hồng duyên dáng, và thấp thoáng trong nó dáng yêu kiều của nàng xuân khi ghé thăm trần gian, thì hoa mai lại mang trong mình vẻ đẹp trẻ trung, tươi mới, rạo rực của những ngày đầu năm mới. Hoa mai vàng là loài hoa tết truyền thống của người Việt, thường là loại cây thân nhỏ, không quá cao mà chỉ ngang đầu người, đặc biệt với những loại mai thế, mai cảnh thì chỉ cao tầm gần mét, vậy nên khi đặt trước nhà trông rất vừa vặn và nhỏ xinh. Hoa mai là loài cây ưa tiết trời ấm áp vậy nên nó được trồng chủ yếu ở khu vực phía Nam, nên nếu nói chính xác hơn, thì mai là cây hoa tết cổ truyền của người dân khu vực miền Nam, miền Bắc chúng ta khí hậu ẩm, lạnh nên thích hợp cho cây đào phát triển hơn. Tuy vậy, mỗi loài hoa đều mang trong nó vẻ đẹp riêng, đều mang hương sắc của đất trời khu vực nó sống.

        Hoa mai vàng là loài hoa cánh nhỏ, mong, thậm chí rất dễ bị rơi rụng chứ không hề có sức sống bền bỉ như liều loài hoa khác dịp Tết. Cánh mai nhỏ, nhẹ, và đặc biệt rất mịn, nó xếp san sát nhau như những lớp mắt nhỏ tí hon của ánh mắt trời đang chen chúc, cùng sum họp trên giá đỡ nụ xanh xanh của bông mai vàng nho nhỏ. Vậy nên, sắc vàng của hoa mai thực sự là sắc màu hòa hợp với màu nắng của miền Nam, tạo nên sự tương xứng hài hòa cho bức tranh tết giàu sắc nắng vàng óng ánh. Nụ mai cũng là những nhị hoa li ti gối đầu lên nhau, tạo nên nụ e ấp được cánh hoa mai bảo bọc trông vô cùng đẹp mắt, xinh xắn. Mai không phải là loài cây nhiều lá to, xum xuê. Lá mai cũng nhỏ, dẹt, thay vào đó cây mai tự tạo nên bức tranh sặc sỡ của riêng mình khi nó kết hợp với những nụ mai xanh xanh non mọc chi chít ở mỗi cành mai khẳng khiu gầy gò màu nâu sẫm. Thiết nghĩ đó là một trong những nét đẹp riêng của cây hoa mai so với cây đào.

        Tết đến xuân về, giống như một bữa tiệc dạ hội mà ở đó các loài hoa thi nhau khoe sắc thắm, mỗi loài hoa mang trong mình điệu hồn riêng, cùng góp vào cho hơi thở của đất trời những cảm giác xuân khác nhau. Mai vàng đẹp ở nét tươi mới, trẻ trung và tràn đầy sức sống của nó, nó gây ấn tượng bởi màu vàng óng ả, bởi màu vàng ấy là màu nắng, mà cũng là màu yêu, màu của sự ấm áp, đoàn viên, sum họp ngày Tết. Nên nếu những ngày đầu năm mới, có cây mai ở trước nhà, còn tạo cho người cảm giác đầy đủ sum vầy, cũng là một cách rước lộc đầu năm đến cho gia đình mình. Đó có lẽ cũng là lý do vì sao mà các gia đình dịp Tết ai cũng cố gắng trang trí cho không gian sống của mình một cây mai đón xuân. Hoa là hương thơm của lòng người, là tinh túy của đất trời. Cây mai vàng như mang trong nó tấm lòng thảo hiền, ấm áp của người dân miền Nam, để gửi hương cho gió mang theo bức tình đến mùa xuân.

      Cây mai vàng tự bao giờ đã mang theo sắc xuân điệu hồn xuân riêng của nó giăng mắc vào từng ngõ xóm gian nhà. Nó mang theo màu nắng, mang theo hơi xuân, và mang theo cả những ước mong tin yêu của người người ở muôn nơi trao gửi nhau cùng chúc nhau một năm mới an lành, hạnh phúc. Đó có lẽ cũng là ý nghĩa đẹp nhất của cây mai vàng ngày tết trong tâm thức của người dân Việt.