`#Tran`

Thời Lý:

- Văn hóa: 

   + Nhân dân ưa thích ca hát, nhaỷ múa

   + Hát chèo, múa rối nước phát triển

   +Dàn nhạc có trống, dàn, sáo, nhị

   + Nhiều trò chơi dân gian như đá cầu, vật, đua thuyền rất được ham chuộng.

   + Mùa xuân khắp nơi đều mở hội

   + Các vua Lý rất sùng đạo Phật

- Giáo dục:

   + Năm 1070, Xây dựng Văn miếu dạy học cho các con vua

   + Năm 1076, mở Quốc tử giám cho con em quý tộc đến học (trường đại học đầu tiên của nước ta)

   + Tổ chức một số kì thi

   + Văn học chứ Hán phát triển

- Khoa hoc- nghệ thuật:

   + Kiến trúc và điêu khắc rất phát triển

   + Các công trình có quy mô tương đối lớn và mang tính cách độc đáo

   + Xây dựng một số công trình nghệ thuật có giá trị như Tháp Chương Sơn, chuông chùa Trùng Quang

   + Trình độ điều khắc tinh vi, thanh thoát được thể hiện trên các tượng Phật, các hình rồng, các bệ đá hình hoa sen,...

Thời Trần

- Văn hóa: 

   + Nhứng tín ngưỡng cổ truyền vẫn phổ biến trong nhân dân và có phần phát triển hơn tục thờ tổ tiên, thờ các anh hùng dân tộc,...

   + Đạo Phật phát triển nhưng không bằng thời Lý

   + Trong nước có nhiều người đi tu, kể cả những người thuộc giai cấp thống trị

   + Chùa chiền mọc lên khắp nơi

   + Nho giáo ngày càng phát triển, địa vị Nho giáo càng được nâng cao

   + Nhân dân thời Trần rất ưa thích các hình thức sinh hoạt văn hóa như  ca hát, nhảy múa, chèo tuồng, múa rối,... `->` cac hoạt động văn hóa rất phổ biến và phát triển

   + Tập quán sống giản dị như đi chân đất, áo quần đơn giản,... nhưng bên trong là tinh thân thượng võ, yêu quê hương, đất nước

- Giáo dục:

   + Nền văn học chữ Hán chứa đựng sâu sắc lòng yêu nước, tự hào dân tộc, phát triển mạnh

   + Nền văn học chứ Nôm bước đầu phát triển, xuất hiện nhiêu nhà thơ Nôm nôi tiêng

   + Quốc tử giám mở rộng việc đào tạo con em quý tộc

   + Có nhiều trường công, trường tư

   +  nhầ Trần định lệ thi thái học sinh năm một lần thi

   + Cơ quan chuyên viết sử ra đời

- Khoa hoc- nghệ thuật:

   + Về quân sự, tác phẩm nôi tiếng Binh thư yếu lược của Trần Hưng Đạo đánh dấu bước phát triển về lí luận quân sự Đại Việt

   + Lĩnh vục y học, người thầy thuộc nôi tiếng Tuệ Tĩnh đã nghiên cứu cây thuốc Nam,...

   + Nhiều công trinh kiến trúc mới, có giá trị như Tháp Phổ Minh, thành Tây Đô

   + Một số công trình được tu sửa lại có quy mô lớn như cung điện và Hoàng thành Thăng LOng

   + Cac lăng mộ vua và quý tộc thời Trần có nhiều tượng hổ, sư tử,...

 I. Thời Lý
1. Văn hoá: 
- Văn học chữ Hán bắt đầu phát triển
- Đạo Phật phát triển
- Nhân dân ta thích ca hát, nhảy múa, trò chơi dân gian
2. Giáo dục: 
- Năm 1070, Văn miếu được xây dựng
- Năm 1076, mở Quốc Tử Giám
- Nhà nước quan tâm đến giáo dục, thi cử: năm 1075: mở khoa thi để tuyển chọn nhân tài
3. Khoa học - Nghệ thuật: - Có nhiều công trình kiến trúc lớn như: chùa 1 cột, tháp Báo Thiên, chuông chùa Trùng Quan, hình rồng thời Lý
II. Thời Trần:
1. Văn hoá: 
- Tín ngưỡng cổ truyền được duy trì và phát triển: thờ cúng tổ tiên, thờ các anh hùng dân tộc
- Tôn giáo: 
+ Đạo phật phát triển nhưng không bằng thời Lý
+ Nho giáo phát triển
- Các hình thức sinh hoạt văn hoá dân gian như: ca hát, nhảy múa, các trò chơi dân gian
2. Giáo dục: 
- Quốc Tử Giám được mở rộng
- Ở các lộ, phủ đều có trường học
- Các kì thi tổ chức ngày càng nhiều
3. Khoa học - Nghệ thuật:
a) Khoa học:
- Sử học: tác phẩm Đại Việt sử kí của Lê Văn Hưu
- Y học: thầy thuốc Tuệ Tĩnh
- Quân sự:
+ Tác phẩm Binh thư yếu lược của Trần Quốc Tuấn
+ Chế tạo súng thần cơ
b) Nghệ thuật
Công trình kiến trúc nổi tiếng: thác Phổ Minh (Nam Định); Thành Tây Đô (Thanh Hoá)