- Nguyên nhân:

Thất bại trong cuộc chiến tranh Nga - Nhật (1904-1905) làm cho nền kinh tế, chính trị, xã hội ở Nga lâm vào khủng hoảng trầm trọng. Từ cuối 1904 phong trào phản chiến đã nổ ra khắp nơi. Khắp nước Nga vang lên khẩu hiệu "Đánh đổ chế độ chuyên chế", "Đả đảo chiến tranh", "Ngày làm 8 giờ", lớn nhất là phong trào của công nhân, nông dân, binh lính diễn ra trong những năm 1905 - 1907.

- Diễn biến:

     + Lãnh đạo: giai cấp công nhân Nga, đứng đầu là Lê-nin và Đảng Bôn-sê-vích.

+ Ngày 9-1-1905, 14 vạn công nhân Pê-téc-bua đưa bản yêu cầu sách lên nhà vua (Nga hoàng) nhưng bị đàn áp đẫm máu.

     + Tháng 5-1905, nông dân nổi dậy ở nhiều nơi đánh vào địa chủ phong kiến đã thiêu hủy văn tự, khế ước, lấy của nhà giàu chia cho dân nghèo.

     + Tháng 6-1905, thủy thủ chiến hạn Pô-tem-kin khởi nghĩa.

     + Tháng 12-1905, khởi nghĩa vũ trang ở Mát-xcơ-va nhưng thất bại.

*Nguyên nhân:

- Đầu thế kỉ XX, Nga lâm vào khủng khoảng.

-> Đời sống nhân dân cực khổ.

- 1904 - 1905: Nga hoàng đẩy nhân dân vào cuộc chiến tranh với Nhật Bản -> chán ghét chế độ Nga hoàng.

*Diễn diến:

- 9/11/1905: công nhân Pê-téc-bua biểu tình.

- 5/1905: nông dân nhiều vùng nổi dậu.

- 6/1905: thủy thủ chiến hạm Pô-ham-kin khởi nghĩa.

- 12/1905: khởi nghĩa vũ trang ở Mát-xcơ-va.

- 1907: phong trào cách mạng chấm dứt.

*Kết quả: Thất bại.

*Ý nghĩa:

- Giáng đòn mạnh mẽ vào nền thống trị của địa chủ tư sản.

- Làm suy yếu chế độ Nga hoàng.

- Chuẩn bị cho cách mạng xã hội chủ nghĩa.

- Tác động đến phong trào giải phóng dân tộc ở các nước thuộc địa, phụ thuộc.