Đây là bài thơ tứ tuyệt của Bác. Tuy giản dị mà cũng thật hàm súc.Bác làm bài thơ này khi đang ở trong tù. Trong hoàn cảnh ngục tù khó khăn như thế, người vẫn tỏ rõ tình yêu thiên nhiên và phong thái ung dung, lạc quan của mình. Phân tích thơ:
_Ngục trung vô tửu diệc vô hoa,
Đối thử lương tiêu nại nhược hà?
==>Trong tù không rượu cũng không hoa
Trước cảnh đẹp đêm nay biết làm thế nào?
Rõ ràng, ở hai câu thơ đầu, Bác nêu ra sự thiếu thốn khi ở trong tù, nhưng không phải để than thở mà để bắt đầu nền tảng cho câu thơ thứ hai. Câu thứ hai thể hiện nên sự bối rối, khó xử của người tù trong hoàn cảnh "không rượu cũng không hoa", sự bồn chồn trước cảnh đẹp của đêm trăng==> Người vẫn có sự rung động mãnh liệt trước đêm trăng.
_Nhân hướng song tiền khán minh nguyệt,
Nguyệt tòng song khích khán thi gia.
==>Người hướng ra trước song ngắm trăng sáng,
Từ ngoài khe cửa, trăng ngắm nhà thơ.
Trong hai câu này, các từ: nhân_thi gia; song,nguyệt_minh nguyệt được sắp xếp ở các vị trí đối nhau khiến cho câu thơ nhịp nhàng, cân đối, thể hiện được sự gắn bó "thân thiết" giữa nhà thơ và vầng trăng. Hình ảnh "trăng" ở câu thơ này được tác giả khắc hoạ một cách triều mến, như một người bạn lâu năm, tri ân tri kỉ, luôn cùng Bác ở bất cứ đâu, dù trong cảnh ngục tù khốn khó.

Trong NGắm trăng của Hồ Chí Minh ,hình ảnh vầng trăng để lại trong ta những ấn tượng sâu sắc. Đêm khuya, khung cảnh tĩnh lặng thường gợi nỗi buồn. Và quả thực, trong bài thơ, điều đáng lẽ ta phải cảm thấy đó chính là nỗi buồn vậy mà lại không. Nhà thơ với muôn ngàn xúc cảm, thi nhân dẫu trong cảnh ngục tù tăm tối vẫn sáng ngời một tình yêu thiên nhiên nồng nàng. Với thi nhân, trăng sáng vằng vặc sau khung cửa kia là cảnh đẹp. Quả là cảnh đẹp tuyệt giữa những trầm buồn của đời cách mạng. Trăng đã đi vào thơ và là người bạn thân thiết của con người như vậy đấy. Ta sao có thể không xúc động khi người thi sĩ phải nhìn trăng từ lao tù tối tăm. Người soi ra ngoài cửa sổ mong muốn gặp cố nhân. Quả thực ,người bạn ấy vẫn đẹp vẹn nguyên như thuở nào. Người ngắm trăng "soi ngoài cửa sổ' bởi lẽ trăng thuộc về một thế giới bao la, rộng lớn, nó là người bạn tâm tình của conn gười. Ánh trăng của niềm tin, của hi vọng và sáng mãi, sáng rực rỡ trong đêm khuya. Chính ánh sáng của trăng cũng đã soi chiếu và làm đẹp tâm hồn con người. Nhưng trăng không chỉ vô tri vô giác. Trong thơ Bác, trăng dường như có hành động giống với con người. Trăng "nhòm khe cửa". Hành động ghé thăm nhưng còn phải giấu mình. Trăng sáng, trăng đẹp xinh những cũng yêu kiều và mang lại xúc cảm cho con người. Chính trong ánh trăng đêm lung linh, hồn thơ Bác đã bay cao với câu chữ. Và trăng cũng là ngọn lửa niềm tin lớn lao trong người tù Cách mạng.