Câu 3: Quan niệm của tác giả: 

Thể hiện quan niệm sống cống hiến, sống một cuộc đời ý nghĩa kể cả khi về già. Sẽ làm gốc, làm ngọn để lưu giữ cội nguồn, để các thế hệ sau có thêm niềm tin vững chắc.

Câu 4: Tôi đồng ý với quan niệm của nhà thơ Phạm Tiến Duật. Theo quan điểm của nhà thơ, khi còn trẻ mọi khó khăn đều có thể vượt qua hết. Mọi sự vất vả gian lao đều có thể là niềm vui, là động lực để sống. Chỉ cần có đủ nghị lực ta có thể thắp sáng mọi đêm tối, sẵn sàng trải cùng mưa nắng để vững bước. Đó là một quan niệm đúng đắn, đầy nghị lực sống và tinh thần lạc quan của nhà thơ.