Dân tộc Việt Nam vốn có truyền thống nhân nghĩa thủy chung son sắt. Lòng biết ơn đối với người khác – người có công ơn với mình là một biểu hiện của truyền thống nhân nghĩa đó. Để ghi nhớ và nhắc nhở con cháu đời sau, cha ông xưa đã đúc kết và lưu truyền trong những câu tục ngữ vô cùng ý nghĩa:

Ăn quả nhớ kẻ trồng cây.

Hay:

Uống nước nhớ nguồn.

Tuy là hai câu tục ngữ khác nhau, cách diễn đạt cũng khác nhau nhưng cả hai đều chứa đựng bài học về cách sống, về tình nghĩa cao đẹp của người Việt Nam với nhau. Khi ăn trái ngon ngọt, ta phải nhớ ơn người đã dày công vun trồng, chăm sóc từ khi cây còn non đến lúc ra quả ngọt trái chín. Được uống ngụm nước trong lành, mát lạnh, nhất định ta không được quên cội nguồn – nơi dòng nước chảy tới. Vẫn là đặc điểm quen thuộc của tục ngữ, vẫn là những hình ảnh tượng trưng độc đáo và hàm súc, cha ông ta gửi gắm vào đó lời răn dạy về lòng biết ơn: người được hưởng thành quả lao động thì phải biết ơn người tạo ra nó. Để có được cuộc sống như ngày hôm nay, ta không được quên ơn những người đã mang đến cho ta sự ấm no hạnh phúc.

Truyền thống uống nước nhớ nguồn, ăn quả nhớ kẻ trồng cây vốn đã đi vào đời sống, là nét đẹp trong phẩm chất của người Việt. Gần gũi là thờ ông bà tổ tiên mỗi khi Tết, giỗ trong mỗi gia đình để tỏ lòng biết ơn công lao sinh thành dưỡng dục của con cháu, rầm rộ hơn là những lễ hội được tổ chức hàng năm tưởng nhớ các vị anh hùng dân tộc. Bác Hồ đã dạy: Các vua Hùng đã có công dựng nước, Bác cháu ta phải cùng nhau giữ lấy nước. Vì thế mà:

Dù ai đi ngược về xuôi,

Nhớ ngày giỗ Tổ mùng mười tháng ha.

Cứ đến dịp lễ hội đền Hùng (Phú Thọ), nhân dân cả nước lại nô nức kéo nhau về nơi quê cha đất tổ để tưởng nhớ công lao dựng nước của các vua Hùng. Ở mỗi làng, mỗi thôn xóm vẫn diễn ra hoạt động hội làng đều đặn nhằm ghi tạc công lao của các vị thành hoàng làng, tổ nghề, tổ sư.

Để có được cuộc sống ấm no như ngày hôm nay, cha ông ta đã phải đổ mồ hôi, xương máu và cả tính mạng của mình để giữ vững bình yên cho đất nước. Từ thời mang gươm đi mở cõi lịch sử của Việt Nam đã là lịch sử dựng nước gắn liền với giữ nước. Hai Bà Trưng, Trần Hưng Đạo, Lê Lợi, Quang Trung… đều trở thành những tên phố, tên đường, tên trường học… luôn nhắc nhở chúng ta về sự đóng góp to lớn của họ cho đất nước. Khắp các địa phương trên cả nước, đền thờ các vị anh hùng dân tộc đều là những di tích lịch sử, trở thành nơi thăm viếng của cả khách trong nước và ngoài nước. Toàn thể nhân dân Việt Nam một lòng biết ơn Đảng, cách mạng và Bác Hồ. Hằng năm, chúng ta có ngày 27/7 – ngày Thương binh liệt sĩ để tỏ lòng biết ơn tới những anh hùng có công với cách mạng, lòng biết ơn được thể hiện bằng hành động rất cụ thể như phong trào đền ơn đáp nghĩa, nhà tình nghĩa… Xã hội cũng có nhiều chính sách ưu đãi, hỗ trợ, giúp đỡ gia đình thương binh liệt sĩ, bà mẹ Việt Nam anh hùng.

Gần gũi với học sinh nhất là ngày 20/11 – ngày hiến chương các nhà giáo Việt Nam. Tục ngữ có câu nhất tự vi sư, bán tự vi sư, không thầy đố mày làm lên là để nói về công lao to lớn của thầy cô giáo đối với các thế hệ học trò vì thế cứ mỗi dịp 20 – 11 hằng năm, học sinh cả nước lại hân hoan bày tỏ lòng biết ơn, yêu kính của mình đối với thầy cô. Trong tình cảm ấy, lòng biết ơn ấy không chỉ thể hiện vào dịp lễ tết, ngày nhà giáo Việt Nam mà phải thực hiện bằng sự tôn trọng, vâng lời thầy cô mỗi giờ lên lớp, bằng kết quả học tập tốt và trong suốt cả cuộc dời.

Những phong tục, lễ hội đáng quý ấy đã trở thành hoạt động không thể  thiếu hằng năm của người Việt Nam. Bởi nhớ ơn người mang lại cho mình cuộc sống ấm no hạnh phúc trở thành lẽ tự nhiên, trở thành nếp sống, nếp nghĩ và phẩm chất tốt đẹp của nhân dân ta. Đó cũng là một trong những đạo lí làm người của dân tôc Việt Nam. Đối với người học sinh thể hiện lòng biết ơn ông bà cha mẹ, thầy cô bằng hành động cụ thể chính là đang thực hiện đạo lý làm người ấy.

    Nhân dân ta từ xưa đến nay đã có những truyền thống vô cùng tốt đẹp. Một trong số đó là đạo lý ''uống nước nhớ nguồn''

    Đúng vậy, câu tục ngữ ''uống nước nhớ nguồn'' là một câu tục ngữ vô cùng ý nghĩa. Thông qua hình ảnh ''uống nước'', các tác giả dân gian đã nói lên ân nghĩa thủy chung với những người đã có công tạo dựng để bây giờ chúng ta được hưởng những thành quả tốt đẹp của họ. Lòng biết ơn được ông cha ta lưu truyền qua đời này sang đời khác tạo nên truyền thống tốt đẹp của dân tộc ta.

   Câu tục ngữ ''uống nước nhớ nguồn'' được biết đến là một lời khuyên vô cùng đúng đắn bởi tất cả những gì chúng ta đang có, đang sở hữu không phải tự nhiên mà có mà đó còn là công sức, sự hi sinh của gia đình, thầy cô, bạn bè.... Nhớ đến công ơn làm nên điều kì diệu đó chính là sự đền đáp vô cùng cần thiết trong cuộc sống này bởi sự tôn vinh đó, họ xứng đáng được nhân.

   Truyền thống biết ơn được nhân dân ta lưu truyền qua nhiều đợi nay. Vào những dịp tết đến xuân về, khi đất trời bừng tỉnh, vạn vật đua nhau khoe sắc cũng là lúc những lễ hội lớn được tổ chức diễn ra trên khắp mọi miền của tổ quốc. Mỗi lễ hội là một lễ tưởng nhớ, lễ bày tỏ lòng biết ơn với những lớp lớp anh hùng đã đi trước. Ngày giỗ tổ- ngày tưởng nhớ công ơn của các vị vua hùng đã có công dựng nước và giữ nước. Ngày đền Trần, ngày tưởng nhớ vị anh hùng dân tộc - vị tướng Trần Hưng Đạo, người có công 3 lần đánh đuổi quân Mông-Nguyên.... Từ sau thế kỉ XX đến hiện tại, già trẻ gái trai, ai ai cũng dành tình yêu và lòng biết ơn của mình với vị lãnh tụ Hồ Chí Minh. Người đã dành trọn cuộc đời để ra đi tìm đường cứu nước, dành trọn con tim ấy để yêu thương con người, yêu thương vạn vật muôn loài. Nếu có cơ hội, người Việt Nam luôn muốn đến thăm lăng Bác để thể hiện lòng biết ơn, lòng kính yêu với chủ tịch Hồ Chí Minh vĩ đại. Trong cuộc sống hiện đại, biết ơn đã được người Việt Nam kế thừa và phát huy. Có rất nhiều ngày lễ đã được lập ra để tôn vinh những con người, những ngành nghề khác nhau. Ngày 27/2 - ngày thầy thuốc Việt Nam, ngày để chúng ta tôn vinh những vị bác sĩ đã không quản ngày đêm chăm sóc cho bệnh nhân nhất là trong những ngày dịch co-vid đang hoành hành khắp nơi. Ngày 27/7 - ngày thương binh liệt sĩ - ngày ghi nhớ công ơn của những vị anh hùng đã có công với cách mạng hi sinh thân mình để đổi lại độc lập tự do cho đất nước. Ngày 20/11 ngày để tri ân những người thầy, người cô những người trồng người cho tổ quốc.....Họ đáng nhận được những biết ơn từ mọi người xung quanh.

    Qua câu tục ngữ ''uống nước nhớ nguồn'', nhân dân ta đã răn dạy con cháu mình hãy làm theo đạo lí tốt đẹp ấy để mãi giữ được truyền thống tốt đẹp của dân tộc.