Ở đoạn văn này tác giả đã tự liên hệ bản thân mình để làm gương cho tướng sĩ vì rằng muốn khơi bùng ngọn lửa yêu nước, căm thù giặc trong lòng tướng sĩ trước hết phải tự khơi bùng ngọn lửa trong lòng mình.
 
+ Lòng căm thù:
 
- Biểu hiện: tới bữa quên ăn, nửa đêm vỗ gối; ruột đau như cắt, nước mắt đầm đìa.
 
- Ý nghĩa: đó là sự căm giận sục sôi mãnh liệt, chất chứa những tình cảm thiết tha của một trái tim vĩ đại ngày đêm vì vận nước, vì sự tồn vong của dân tộc. Giọng văn hùng tráng, thiết tha.
 
+ Ý chí chiến đấu xả thân vì nghĩa lớn:
 
- Biểu hiện: muốn xả thịt lột da, nuốt gan uống máu quần thù. Dẫu cho trăm thân này phơi ngoài nội cỏ, nghìn xác này gói trong da ngựa.
 
- Ý nghĩa: thể hiện quyết tâm giết giặc cao độ sắt đá không gì lay chuyển được. Quyết lấy máu mình để trả nợ nước, lấy xác mình để dẹp yên quân thù. Khí phách của Trần Quốc Tuấn cũng là phí phách cuộn sóng của dân tộc Việt Nam. Trần Quốc Tuấn là tấm gương yêu nước tiêu biểu của dân tộc.

Sự ngang ngược và tội ác của kẻ thù được thể hiện trên nhiều phương diện:
 
- Hành động:  xấc xược, hống hách, ngạo mạn, coi triều đình nhà Trần không ra gì, “đi lại nghênh ngang ngoài đường, uốn lưỡi cú diều mà sỉ mắng triều đình, đem thân dê chó mà bất nạt tể phụ” mục đích của chúng nhằm gây sự để kiếm cớ xâm lược nước ta.
 
- Lòng tham lam: khôn cùng, như thùng không đáy “đòi ngọc lụa bạc vàng, vơ vét của kho có hạn”, vàng bạc đối với chúng như thịt đối với hổ đói bao nhiêu cũng không đủ, cũng không vừa.
 
- Thái độ tố cáo: tác giả dùng hình ảnh những con vật thấp hèn bẩn thỉu tầm thường như dê, chó, cú diều để so sánh với kẻ thù. Qua đó cho thấy được nỗi căm giận và sự khinh bỉ kẻ thù đến tột độ.