Tác phẩm Làng kể về một người nông dân yêu nước mọi người thường gọi là ông Hai yêu làng.Ông yêu quê hương mình, yêu làng Dầu của mình vô cùng, dù hoàn cảnh chiến tranh buộc ông và gia đình phải tản cư đi nơi khác nhưng ông luôn nhớ về làng của mình. Đi bất cứ đâu, ông đều kể về làng của mình, ông khoe làng Dầu, kể cho mọi người nghe những câu chuyện về làng Dầu mà cũng chẳng cần ai nghe, ông kể chỉ để cho sướng miệng, cho vơi nỗi nhớ. Trước khi cách mạng ông thường hay khoe đến ông viên tổng đốc của làng, nhưng khi có cách mạng, ông không còn nhắc đến nữa vì nó làm khổ ông và khổ bao nhiêu người khác nữa. Ông chỉ khoe làng chợ Dầu của mình mà thôi. Nhưng đau đớn thay, cái tin bất ngờ, làng chợ Dầu theo Tây như khiến ông ngã quỵ, đau đớn tột độ, ông không dám đi đâu suốt mấy ngày liền, cảm thấy xấu hộ, sợ sệt và cảm thấy ghét làng. Trước đây, ông chỉ muốn được trở về với làng, nhưng nay ông thù làng theo Tây, yêu nhiều là thế giờ ông cảm thấy bế tắc.Điều này ông khổ tâm hết sức. Ông không dám trò chuyện cùng ai, giờ chỉ ngồi giãi bày tâm sự cùng thằng con trai của mình. Và khi nghe thấy, tin làng bị giặc đốt, làng bị cháy, và tin đồn trước kia là thất thiệt nay được cải chính thì ông lại đi khoe làng. Nỗi đau bấy lâu giờ như biến mất hoàn toàn. Ông chạy đi khắp nơi, vừa đi vừa khoe làng, vừa múa tay thể hiện niềm vui sướng quá lớn đã đến với ông. Ông khoe làng mình, nhà mình bị đốt,… mà không thấy xót xa chỉ thấy tình yêu làng, yêu nước đang mãnh liệt trong ông khiến ai cũng cảm nhận được.

Truyện ngắn Làng của Kim Lân kể về câu chuyện yêu làng, yêu nước của ông Hai. Ông Hai là người nông dân chất phác luôn có sự gắn bó với quê hương. Vì giặc đến, ông phải đi tản cư cùng gia đình dù bản thân ông không hề mong muốn. Ở nơi tản cư, nỗi nhớ làng chợ Dầu thân yêu luôn thường trực và dù ở đâu, làm gì, gặp ai ông cũng kể về làng mình với bao tự hào khôn xiết. Về tình yêu làng quê, ông trân trọng hơn cả. Để rồi khi nghe tin người ta đồn làng chợ Dầu theo giặc, ông rơi vào đau khổ. Đau khổ đấu tranh giữa một bên là làng quê với một bên là đất nước. Ông xấu hổ khi nghe người ta nói về việc làng ông Việt gian, ông cáu gắt với vợ con và ngày ngày nhốt mình trong bóng tối. Ông sợ hãi, ông chỉ biết thủ thỉ tâm tình với đứa con trai nhỏ để thổ lộ tình yêu chân chính của mình với dân tộc, với cụ Hồ: Làng thì yêu thật nhưng làng theo Tây thì phải thù. Hạnh phúc vỡ òa trong ông Hai khi nghe tin cải chính từ chủ tịch xã. Ông lại trở về những ngày tháng vui vẻ, hạnh phúc nơi tản cư cùng niềm tự hào khôn xiết về làng quê mình!