1/ SÔNG NÚI NƯỚC NAM

a/ Tác giả:

- Tác giả Lý Thường Kiệt

- Có công chống giặc Tống dưới triều Lý.

b/ Tác phẩm:

- Sáng tác theo thể thơ: Thất ngôn tứ tuyệt Đường luật

- Là bản tuyên ngôn độc lập đầu tiên của nước ta

c/ Ý nghĩa:

- Bài thơ thể hiện niềm tin vào sức mạnh chính nghĩa của dân tộc ta

- Bài thơ có thể xem như bản tuyên ngôn độc lập lần đầu tiên của nước ta

d/ Đặc sắc nghệ thuật:

- Sử dụng thể thơ Thất ngôn tứ tuyệt ngắn gọn, súc tích.

- Giọng thơ dõng dạc, hùng hồn, đanh thép

2/ PHÒ GIÁ VỀ KINH

a/ Tác giả:

- Trần Quang Khải (1241 – 1294) là một võ tướng kiệt xuất, có công lớn trong cuộc kháng chiến chống Mông - Nguyên.

b/ Tác phẩm:

- Thể thơ: Ngũ ngôn tứ tuyệt Đường luật.

- Sáng tác lúc ông đi đón Thái thượng hoàng Trần Thánh Tông và vua Trần Nhân Tông về Thăng Long sau chiến thắng Chương Dương, Hàm Tử.

c/ Ý nghĩa:

- Thể hiện hào khí chiến thắng và khát vọng thái bình thịnh trị của dân tộc ta ở thời đại nhà Trần.

d/ Đặc sắc nghệ thuật:

- Sử dụng thể thơ Ngũ ngôn tứ tuyệt ngắn gọn, súc tích.

- Hình thức diễn đạt cô đúc, dồn nén cảm xúc vào bên trong ý tưởng.

3/ BÁNH TRÔI NƯỚC

a/ Tác giả:

- Hồ Xuân Hương (? - ?) à được mệnh danh là Bà Chúa Thơ Nôm

- Nhiều sách nói bà là con của Hồ Phi Diễn (1704 - ?) quê ở huyện Quỳnh Lưu, tỉnh Nghệ An. Bà từng sống ở gần Tây Hồ, Hà Nội.

b/ Tác phẩm:

- Sáng tác theo thể thơ thất ngôn tứ tuyệt Đường luật à bằng chữ Nôm

c/ Ý nghĩa:

- Thể hiện cảm hứng nhân đạo trong văn học viết Việt Nam dưới thời phong kiến

- Ca ngợi vẻ đẹp, phẩm chất của người phụ nữ, đồng thời thể hiện lòng cảm thương sâu sắc cho thân phận chìm nổi của họ.

d/ Đặc sắc nghệ thuật:

- Vận dụng điêu luyện những quy tắc của thơ Đường luật

- Sử dụng ngôn ngữ thơ bình dị, gần gũi với lời ăn tiếng nói hàng ngày với Thành ngữ; cách mở đầu quen thuộc "Thân em".

- Sáng tạo trong việc xây dựng hình ảnh đa nghĩa (Ẩn dụ).

4/ QUA ĐÈO NGANG

a/ Tác giả:

- Bà Huyện Thanh Quan tên thật là Nguyễn Thị Hinh, sống ở thế kỉ XIX.

- Quê ở làng Nghi Tàm, quận Tây Hồ, Hà Nội.

b/ Tác phẩm:

- Sáng tác theo thể thơ: Thất ngôn bát cú Đường luật

- Đèo Ngang là địa danh nối liền hai tỉnh Quảng Bình và Hà Tĩnh

c/ Ý nghĩa:

- Cảnh tượng Đèo Ngang thoáng đãng mà heo hút, thấp thoáng có sự sống con người nhưng còn hoang sơ.

- Thể hiện tâm trạng cô đơn thầm lặng, nỗi niềm hoài cổ của nhà thơ trước cảnh vật Đèo Ngang

d/ Đặc sắc nghệ thuật:

- Sử dụng thể thơ Thất ngôn bát cú Đường luật điêu luyện

- Sử dụng bút pháp nghệ thuật: Tả cảnh ngụ tình

- Sáng tạo trong việc sử dụng từ láy, từ đồng âm khác nghĩa gợi hình, gợi cảm

- Sử dụng nghệ thuật đối hiệu quả trong việc tả cảnh, tả tình.

5/ BẠN ĐẾN CHƠI NHÀ

a/ Tác giả:

- Nguyễn Khuyến (1835 – 1909) quê ở xã Yên Đổ, huyện Bình Lục, tỉnh Hà Nam

- Học giỏi -> Tam Nguyên Yên Đổ.

b/ Tác phẩm:

- Sáng tác sau giai đoạn ông cáo quan về quê

- Thể thơ: Thất ngôn bát cú Đường luật

c/ Ý nghĩa:

- Bài thơ thể hiện quan niệm về tình bạn đậm đà, thắm thiết, quan niệm đó vẫn còn có ý nghĩa trong cuộc sống hôm nay

d/ Đặc sắc nghệ thuật:

- Sáng tạo nên tình huống khó xử khi bạn đến chơi nhà, và niềm vui khi bạn đến.

- Lập ý bất ngờ, vận dụng ngôn ngữ, thể loại điêu luyện

- Giọng thơ tự nhiên, hóm hỉnh.

6/ CẢNH KHUYA

a/ Tác giả:

- Hồ Chí Minh (1890 – 1969) nhà thơ lớn, lãnh tụ vĩ đại của dân tộc Việt Nam, danh nhân văn hóa thế giới.

b/ Tác phẩm:

- Viết năm 1947 ở chiến khu Việt Bắc trong những năm đầu kháng chiến chống thực dân Pháp.

- Thể thơ Thất ngôn tứ tuyệt Đường luật

c/ Ý nghĩa:

- Thể hiện tình yêu thiên nhiên, yêu đất nước, tâm hồn nhạy cảm, phong thái ung dung, lạc quan của Bác Hồ.

- Sự gắn bó hòa hợp giữa thiên nhiên và con người.

d/ Đắc sắc nghệ thuật:

- Sử dụng thể thơ Thất ngôn tứ tuyệt Đường luật điêu luyện

- Phép so sánh, điệp ngữ đạt hiệu quả

- Hình ảnh mang màu sắc cổ điển mà bình dị, tự nhiên.

7/ TIẾNG GÀ TRƯA

a/ Tác giả:

- Xuân Quỳnh (1942 – 1988) quê ở Hà Tây (nay thuộc Hà Nội). Là nhà thơ nữ xuất sắc trong nền thơ hiện đại Việt Nam.

b/ Tác phẩm:

- Được viết trong thời kì kháng chiến chống Mĩ, in trong tập thơ "Hoa dọc chiến hào" (1968) của Xuân Quỳnh

- Thuộc thể thơ 5 chữ (ngũ ngôn).

c/ Ý nghĩa:

- Những kỉ niệm về người bà tràn ngập yêu thương làm cho người chiến sĩ thêm vững bước trên đường ra trận.

d/ Đắc sắc nghệ thuật:

- Sử dụng hiệu quả điệp ngữ "Tiếng gà trưa" có tác dụng nhấn mạnh cảm xúc, gợi nhắc những kỉ niệm lần lượt hiện về.

- Thể thơ 5 chữ phù hợp với việc vừa kể chuyện, vừa bộc lộ tâm tình.