Tìm yếu tố tự sự và miêu tả trong đoạn văn sau “ Đi một ngày đàng học một sàng khôn” – điều này rất đúng với cuộc đời của dế Mèn. Ngay những ngày đầu tự lập, Mèn đã học được bài học nhớ đời. Số là ngày đó, Mặc dầu Choắt đã hết lời can ngăn, Mèn vẫn cứ trêu chị Cốc, để đến nỗi Choắt phải chết oan. Dế Mèn tỉnh ra thì đã muộn. Mèn thấm thía lời nói cuối cùng của Choắt: ở đời chớ có ngông nghêng, phải biết suy nghĩ kĩ trước khi hành động, nếu không sẽ chuốc họa vào thân. Thế nhưng mèn có sửa nhưng lại phạm vào tội khác, vì cuộc sống có rất nhiều cám dỗ! Một lần bị bắt làm trò mua vui cho bọn chủ nhóc mà Mèn Mèn vẫn mờ mắt vì danh hão, hung hang đánh gần chết một con dế non. Bị bác Xiến tóc cảnh cáo cắt cụt râu, Mèn mới ngộ ra rằng: Cậy mạnh hãm hại kẻ yếu là đáng ghét; càng đê hèn hơn khi mình cũng chỉ là tên nô lệ đi hãm hại đồng loại để mua vui cho bọn thống trị. Thực chất đó là sự mù quáng vì lợi ích vật chất và hư danh mà không biết đó là nhục, là làm tay sai độc ác”