Trước lời nói, thái độ của Kiều, lúc đầu Hoạn Thư cũng hồn lạc, phách xiêu nhưng vẫn kịp liệu điều kêu ca. Đây quả là con người khôn ngoan, giảo hoạt.

Trước hết Hoạn Thư dựa vào tâm lí thường tình của người phụ nữ để gỡ tội:

Rằng tôi chút phận đàn bà

Ghen tuông thì cũng người ta thường tình.

Lí lẽ này đã xóa đi sự đối lập giữa Kiều và Hoạn Thư, đưa Kiều từ vị thế đối lập trở thành người đồng cảnh, cùng chung chút phận đàn bà. Nếu Hoạn Thư có tội thì cũng là do tâm lí chung cùa nữ giới:

Lòng riêng riêng những kính yêu,

Chồng chung chưa dễ ai chiều cho ai.

Đã là phụ nữ thì không mấy ai dễ dàng chấp nhận chia sẻ chồng mình cho người khác và Hoạn Thư cũng không nằm ngoài quy luật ấy. Từ tội nhân, Hoạn Thư đã biện bạch để mình trở thành nạn nhân của chế độ đa thê.

Tiếp đến nàng ta kể công với Kiều:

Nghĩ cho khi gác viết kinh,

Với khi khỏi cửa dứt tình chẳng theo.

Hoạn Thư đã khéo léo gợi lại chút ân tình ngày xưa: một là đã cho Kiều xuống Quan Âm Các giữ chùa chép kinh, không bắt làm thị tì nữa; hai là, khi Kiều bỏ trốn mang theo chuông vàng khánh bạc, đã bỏ qua không đuổi theo. Cách nói này rất khéo, chỉ gợi sự thật và chuyện cũ ra, chỉ người trong cuộc mới biết. Nghĩ cho là nhớ lại cho, suy nghĩ lại cho.

Cuối cùng Hoạn Thư nhận tất cả lỗi về mình, chỉ còn biết trông cậy vào tấm lòng khoan dung, độ lượng lớn rộng như trời biển của Kiều:

Trót lòng gây việc chông gai,

Còn nhờ lượng bể thương bài nào chăng.

Tuy chồng chung chưa dễ ai chiều cho ai nhưng trong thâm tâm, Hoạn Thư luôn kính yêu Thúy Kiều. Hoạn Thư tự nhận tội gây việc chông gai và xin Thúy Kiều rộng lượng. Qua các lí lẽ gỡ tội, có thể thấy Hoạn Thư là người sâu sắc nước đời đến quỷ quái tinh ma.

A. Mở bài

- Giới thiệu tác giả, tác phẩm

- Giới thiệu nhân vật Hoạn Thư

B. Thân bài

1. Gia thế, vẻ ngoài

- Hoạn Thư là vợ của Thúc Sinh, một người vốn dòng dõi quý tộc nhưng lại lấy Thúc Sinh làm chồng.

2. Nội tâm, tính cách

- Hoạn Thư là một người nham hiểm, lắm mưu nhiều kế

- Là một người thông minh, lanh lợi và mưu trí: Vốn là người giảo hoạt, Hoạn Thư đã nhanh chân thanh minh chuyện cũ với Thúy Kiều

- Nạn nhân của chế độ phong kiến thối nát: Hoạn Thư đã tự biến mình thành nạn nhân của chế độ phong kiến đa thê.

C. Kết bài

- Đánh giá chung

- Suy nghĩ của bản thân