Vai trò của Liên Xô và các nước Đông Âu từ năm 1945 - 1951:

- Liên Xô đóng vai trò quan trọng trong việc đánh bại chủ nghĩa phát xít, kết thúc chiến tranh thế giới thứ hai.

- Sau năm 1945, mặc dù giúp nhiều khó khăn, song Liên Xô vẫn vừa tiến hành công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội, vừa giúp các nước Đông Âu hoàn thành cuộc cách mạng dân chủ nhân dân và tiến hành công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội….

- Sự ra đời và hoạt động của Hội đồng tương trợ kinh tế (SEV – 1949), cùng với sự thành lập Tổ chức Hiệp ước Vácsava (1955) mà Liên Xô vừa là thành viên vừa là nước đóng vai trò chủ chốt trong quá trình hoạt động của các nước thành viên. Các tổ chức này cho thấy sự tương trợ, giúp đỡ lẫn nhau giữa Liên Xô và các nước Đông Âu cả về kinh tế, chính trị, quân sự.

- Liên Xô và các nước Đông Âu là đại diện cho hệ thống xã hội chủ nghĩa, đại diện cho phong trào giải phóng dân tộc chống lại cuộc Chiến tranh lạnh do Mĩ phát động, chống lại cuộc chạy đua vũ trang của Mĩ và các cường quốc tư bản…

- Liên Xô và các nước Đông Âu luôn ủng hộ phong trào giải phóng dân tộc trên thế giới. Được xem là thành trì của hòa bình và là chỗ dựa của phong trào cách mạng thế giới.