Nhân vật Đôn ki hô tê tuy bị bệnh hoang tưởng và bị ảnh hưởng quá nhiều bởi truyện tiểu thuyết.Ông đòi đánh nhau với cả chiếc cối xay gió và cho nó là phù thùy,ông không thèm để tâm đến những những vật chất cá nhân.Nhưng đến cùng mục đích của ông vẫn là hướng về chính nghĩa và cứu giúp người khác.

Còn nhan vật Xan chô Pan xa thì lại hoàn toàn ngược lại ,ông la có lý trí và biết nhận biết tính đúng sai của sự việc.Nhưng ông ta lại là một kẻ tham lam và ích kỉ, ông ta chỉ biết quan tâm đến những nhu cầu cá nhân của bản thân.

Đôn-ki-hô-tê và Xan-cho-pan-xa là hai nhân vật không hoàn thiện. Họ là cặp nhân vật vừa tương phản, vừa bổ sung cho nhau. Đôn-ki-hô-tê vì noi gương hiệp sĩ giang hồ mà mê muội, điên rồ. Nhưng điều ta học hỏi được ở nhân vật này chính là lí tưởng sống cao đẹp, có tham vọng lớn lao, lòng dũng cảm.Hắn yêu tự do, công lí, chính nghĩa, nói là làm...với một tinh thần không ngại gian nguy. Xan-cho Pan-xa cũng có nhiều nét đáng mến. Ẩn sau con người tầm thường, có chút ích kỉ ấy lại có đầu óc tỉnh táo, thiết thực, khôn ngoan, có những hành động đúng với thực tế. Bằng nghệ thuật xây dựng nhân vật đối lập tương phản, hai nhân vật đã góp phàn tạo nên nét đặc sắc, hấp dẫn cho tác phẩm.